اثربخشي مداخله شناختي رفتاري خانواده محور بر رضايتمندي زوجيت و تعامل والدكودك مادران داراي كودك با نشانگان باليني اختلال وسواسي جبري

Effectiveness of Family-Based Cognitive-Behavioral Therapy on Marital Satisfaction and Parent-Child Interaction Among Mothers of Children with Clinical Symptoms of Obsessive-Compulsive Disorder

زمينه و هدف: پژوهش حاضر با هدف بهبود نشانگان كودك مبتلا به اختلال وسواسي جبري، روابط بين والدين و كودك، و رضايتمندي زوجيت والدين با كمك مداخله‌ شناختي رفتاري خانواده محور انجام شد. روش كار: ﭘﮋﻭﻫﺶ حاضر، ﻣﻄﺎﻟﻌﻪﺍﯼ ﻧﻴﻤﻪﺗﺠﺮﺑﻲ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺑﺎ انتخاب ﺗﺼﺎﺩﻓﻲ ﺁﺯﻣﻮﺩﻧﻲ ﻫﺎ ﺩﺭ دو ﮔﺮﻭﻩ ﺁﺯﻣﺎﻳﺶ ﻭ كنترل، ﺑﻪ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﭘﻴﺶﺁﺯﻣﻮﻥ ﭘﺲﺁﺯﻣﻮﻥ ﺍﺳﺖ. جامعه پژوهش حاضر، كليۀ دانش‌آموزان 9 تا 12 ساله شاغل به تحصيل در سال تحصيلي 1394-1395 شهر تهران بودند كه به دليل مشكلات وسواسي جبري به مركز خدمات روانشناسي و مشاوره مراجعه كرده بودند و از ميان آنان 28 نفر انتخاب شدند و به صورت تصادفي در دو گروه آزمايش و كنترل قرار گرفتند. مادران پرسش‌نامه‌هاي "مقياس اضطراب اسپنس" (فرم والد)، "پرسش‌نامه ارتباط والد- فرزند" و "پرسش‌نامه رضايتمندي همسران افروز "(فرم كوتاه) و كودكان مقياس اضطراب اسپنس(فرم كودك) را در دو نوبت پيش‌آزمون و پس‌آزمون تكميل كردند.برنامه مداخله به طور كلي در 22 جلسه؛ 8 جلسه گروهي براي مادران، 8 جلسه بازي درماني انفرادي براي كودك و 2 جلسه اختصاصي براي هر خانواده به شيوه شناختي رفتاري برگزار شد. نتايج: تحليل داده ها با استفاده از روش تحليل كواريانس چند متغيره نشان داد كه برنامه مداخله شناختي رفتاري خانواده محور در بهبود رضايتمندي زوجيت و تعامل والد كودك و همچنين كاهش اضطراب كودك موثر بوده است (01/0p<). نتيجه گيري: نتايج پژوهش حاضر نشان مي دهد كه برنامه مداخله شناختي رفتاري خانواده محور منجر به بهبود روابط والدين و كودك مبتلا به اختلال وسواسي جبري و رضايتمندي زوجيت و كاهش اضطراب اين كودكان و والدين مي‌گردد. واژه‌هاي كليدي:

Background and Aim: This study aimed to improve the symptoms of children with obsessive-compulsive disorder (OCD), relationships between parents and children, and marital satisfaction using the family-based cognitive-behavioral therapy (CBT). Materials and Methods: This was a quasi-experimental pretest-posttest research. The statistical population was all of the 9- to 12-year-old school students suffering from OCD who had consulted the Psychological and Consultation Services Center during academic year 2015-2016 in the city of Tehran. A sample of 28 students selected randomly were assigned to an experimental and a control group. The following questionnaires were completed initially (pre-test) and finally (post-test): 1. Questionnaires completed by the mothers of the children: the Spence Anxiety Scale-Parent Form, the Parent-Child Relationship Questionnaire and the Afrooz Marital Satisfaction Questionnaire (short form); 2. The questionnaires completed by the children: the Spence Childrenchr('39')s Anxiety Scale. The intervention program was designed based on CBT and included 22 sessions, eight group sessions for mothers, eight individual play therapy sessions for children, and two specific sessions for each family. Results: Data analysis using multivariate analysis of covariance showed that family-based cognitive-behavioral therapy was effective in improving marital satisfaction and parent-child interaction as well as reducing child anxiety (p <0.01). Conclusion: Based on the findings, it can be concluded that family-based cognitive-behavioral therapy intervention may lead to improved relationship between parents and children with obsessive-compulsive disorder and marital satisfaction, as well as reduced anxiety of these children and their parents.