اثر منشأ پدري و عوامل محيطي بر صفات توليدمثلي تعدادي از تليسه هاي هلشتاين در استان اصفهان

استفاده از اسپرم هاي تعيين جنسيت شده در حال گسترش است و نگراني هايي درباره آينده ي توليدمثلي گوساله هاي ماده حاصل از اين گونه اسپرم ها ممكن است وجود داشته باشد؛ بنابراين هدف از اين پژوهش بررسي اثر منشأ پدر (تعيين جنسيت نشده يا تعيين جنسيت شده) و عوامل محيطي روي برخي صفات توليدمثلي (ميانگين سن اولين تلقيح، ميزان گيرايي و سن اولين زايش) تليسه هاي هلشتاين بود. بدين منظور از 35859 ركورد متعلق به 22430 تليسه‌هاي هلشتاين متولد شده بين سال‌هاي 1387 تا 1393 استفاده شد. نتايج به دست آمده نشان داد از نظر ميانگين ميزان گيرايي و سن اولين زايش اختلاف معني داري بين تليسه‌هاي حاصل از اسپرم تعيين جنسيت شده و تليسه‌هاي حاصل از اسپرم تعيين جنسيت نشده، وجود ندارد (P 0/05)؛ اما تأثير منشأ پدري روي سن اولين تلقيح بستگي به سال تولد (0.014 = P) و مديريت گله داشت (0.003 = P). عوامل گله، سال و فصل تولد اثر معني داري بر سن اولين تلقيح و زايش داشتند (P 0.0001). فصل تلقيح بر ميزان گيرايي تأثيري چنداني نداشت (P 0/05)؛ اما گله، نوبت تلقيح، نوع اسپرم مصرفي (تعيين جنسيت نشده و تعيين جنسيت شده) و سال تلقيح بر اين صفت مؤثر بودند (P 0.0001). در مجموع بيشترين ميانگين ميزان گيرايي در تلقيح اول به دست آمد و كاهشي حدود 19 درصد در نرخ گيرايي اسپرم هاي تعيين جنسيت شده در مقايسه با اسپرم هاي تعيين جنسيت نشده، مشاهد شد. بر اساس نتايج پژوهش حاضر نوع پدري اسپرم (اسپرم تعيين جنسيت نشده يا تعيين جنسيت شده) اثر قابل توجهي بر صفات توليدمثلي تليسه ها ندارد. به علاوه مديريت انتخاب اسپرم به فصل تلقيح وابسته نيست و مي توان با بهبود مديريت گله ميزان گيرايي قابل قبولي را حتي در اسپرم هاي تعيين جنسيت شده به دست آورد.