تحليل رمان آخرين انار دنيا اثر بختيار علي: خوانشي ساخت‌گرايانه از منظر لوسين گلدمن

A Structuralist Analysis of Bakhtiar Ali’s The Last Pomegranate of the World in Terms of Lucien Goldmann’s Approach

جامعه به عنوان بنيادي­ترين عامل شكل­‌دهنده­‌ي فرهنگ و ساختار اجتماعي، حامل تمامي ابعاد فرهنگ، سياست، هنر و ادبيات است. جامعه و فراورده­‌هاي بشري در تقابلي همه­‌جانبه در حال توليد و بازتوليد هستند؛ بنابراين اجتماع، آن چهارچوب بنياديني است كه فعاليت­ها و كنش­‌هاي بشري را جهت مي­‌بخشد. هنر، به ويژه ادبيات، به مثابه‌­ي يكي از توليدات بشري، برخلاف تصور پيشين كه آن را تنها محصول ذوق و خلّاقيّت و داراي جنبه­‌ي ­تخيّلي صرف مي‌­پنداشتند، كاملاً در احاطه­‌ي امر اجتماعي قرار دارد؛ براي تحليل ادبيات بايد دست به دامن نظريه­‌هاي اجتماعي شويم و ادبيات را در داخل چهارچوب اجتماع بررسي كنيم. آنچه كه داعيه­‌دار اين موضوع است، جامعه‌شناسي ادبيات تلقي مي‌شود. پژوهشگران معتقدند عرصه‌ي جامعه‌­شناسي ادبيات هر قصه و اثر ادبي ديگر، وقايع زمانه‌ي خود را بازگو مي­‌كند. هدف اين مقاله بررسي ساختارهاي ذهني و زيبايي‌­شناختي سازنده­‌ي آگاهي جمعي موجود در رمان آخرين انار دنيا با تمركز بر ساخت­گرايي تكويني لوسين گلدمن بوده است. در اين شيوه، محتواي اثر ادبي و رابطه‌­ي آن را با جامعه‌­اي بررسي مي­‌كند كه اثر در آن خلق شده است و به جاي توصيف محتواي اثر ادبي به بررسي محتوا و رابطه­ ي آن با جهان­‌نگري در يك دوران خاص مي­‌پردازد. نتايج پژوهش نشان مي­‌دهد كه در اين رمان با سه دوره از تاريخ سياسي-اجتماعي كردستان روبه‌­رو هستيم. ادبيات خلق شده از نظر جان و صورت توأمان شده با شخصيت­‌هايي كه هر كدام نماينده­‌ي دوره‌ه­اي خاص از تاريخ سياسي-اجتماعي كردستان هستند. كردستان قبل از انتفاضه و بعد از انتفاضه كه در آن جنگ داخلي روي مي‌­دهد و عارضه‌­ها و پيامدهاي سياسي و اجتماعي بعد از شكل­‌گيري ايده­‌هاي سياسي كردها.

Society, as the most fundamental factor in the formation of culture and the social structure, carries all aspects of culture, politics, art, and literature. Society and human productions are being produced and reproduced in a comprehensive contrast with each other. Society is thus the fundamental framework directing human actions and activities. Art and literature in particular, as human productions are surrounded by the social as opposed to the past belief considering them the products of taste and creativity and of imaginational nature only. It is illuminating to employ social theories in order to analyze literature and to study it within the framework of society. This is what the sociology of literature is concerned with. Researchers in the field of sociology of literature argue that all stories and other literary works retell the events of their times. The purpose of this research is to study the intellectual and aesthetic structures constructing the collective consciousness in the novel, The Last Pomegranateof the World, based on Lucien Goldmann’s genetic structuralism. In this approach, the content of a literary work and its relationship with the society the work was created in are studied. Instead of describing the content of a literary work, its content is examined considering its relationship with the worldview of a specific period. The results of the study indicate that in this novel we are faced with three periods of the social-political history of Kurdistan. Both the content and the form of the novel are accompanied by characters each representing a particular period of the social-political history of Kurdistan: Kurdistan before the uprising, Kurdistan after the uprising, when the civil war occurs, and the political and social consequences after the formation of Kurdish political ideas.