عاشق كامل از ديدگاه ريچارد رول و احمد غزّالي با تأكيد بر كتابهاي آتش عشق و سوانح العشاق

Divine Lover According to Richard Rolle and Aḥmad Ghazālī with an Emphasis on Fire of Love and Sawāniḥ al –ushshāq

ريچارد رول (1300-1349م)، عارف، عزلت گزين، نويسنده و مفسر انگليسي كتاب مقدّس واحمد غزّالي (452-520ق)، عارف، نويسنده و واعظ ايراني، در مهمترين آثار خود، آتش عشق و سوانح العشاق، شرح مبسوطي از موضوع عشق به دست داده‌ و از ماهيّتِ عشق، متعلقِ عشق، ويژگيهاي عاشق و اسباب و نتايج عشق ورزي با مخاطبان خويش سخن گفته اند. نوشتار پيش رو با رويكرد تحليلي- تطبيقي، نشان مي دهد كه اگرچه انديشه‌هاي غزّالي و رول در بحث ماهيت عشق هم‌پوشاني بسيار دارد، در مباحثي چون ويژگيهاي عاشق، اسباب، موانع و نتايج عشق ورزي تفاوت معناداري مي يابد؛ از ديدگاه رول، عشق و تبلور آن در وجود عاشق جز از رهگذر بستر دين و اخلاقيات مسيحي تحقّق نمي يابد و تنها در ارتباط با خداوند، مسيح و تثليث است كه معنا و مفهوم پيدا مي كند، حال ‌آن‌كه از نگاه غزّالي، جنبۀ وجود شناختي و روانشناختي عشق در وجود عاشق پررنگتر است و جز در رابطه با خداوند، در ارتباط با جمال و صنع الهي نيز از قابليت تجربه برخوردار است. در مقالۀ حاضر ديدگاه‌هاي رول و احمد غزّالي دربارۀ ويژگيهاي عاشق كامل به‌تفصيل معرّفي و با يكديگر مقايسه شده است.

This article compares the views of Richard Rolle (ca. 1300- 1349), an English hermit, mystic, writer and Bible interpreter and Aḥmad Ghazālī (ca. 1060- 1126), an Iranian mystic, writer and preacher on love. These mystics have spoken of love in detail in their works, Fire of Love and Sawāniḥ al -ushshāq. This paper, shows that topics on love in these two books include: The essence of love, The beloved, Characteristics of a lover, Essentials of love and Results of love. Re-examining these categories illustrates the differences and similarities between the two mystics' views of the concept of love and lovers. The ideas of Rolle and Ghazālī are overlapping in the nature of love, but their views differ significantly on other topics. From Rolle's point of view, love cannot be realized except through the religious context and Christian ethics, and it only makes sense in relation to God, Christ and the Trinity. However, in Ghazālī's view, the ontological and psychological aspects of love and lover are more intense, and it is capable of being experienced in relation to God and his creatures. The present study compares the view of this two mystics on the Characteristics of lover in detail.