پديد آورندگان :
احمدبيگي، آرزو دانشگاه آزاد اسلامي واحد نجف آباد - گروه زيان و ادبيات فارسي، نجف آباد، ايران , ابراهيمي، قربانعلي دانشگاه آزاد اسلامي واحد نجف آباد - گروه زيان و ادبيات فارسي، نجف آباد، ايران , نيازي، شهرزاد دانشگاه آزاد اسلامي واحد نجف آباد - گروه زيان و ادبيات فارسي، نجف آباد، ايران
كليدواژه :
كهن‌الگو , زن گيتي , ناصرخسرو قبادياني , صورخيال
چكيده فارسي :
كهن‌الگوي «زن گيتي» ازجمله قديم‌ترين تصاويري است كه از ابتداي شعر فارسي در شعر شاعراني چون رودكي، فردوسي، منوچهري، ناصرخسرو و خاقاني وجود داشته و تا اواخر قرن هشتم ادامه داشته است. ناصرخسرو ازجمله شاعراني است كه به‌وفور از اين كهن‌الگو در شعر خود بهره مي‌برد و عمدتاً صفات منفي مشتركي را ميان زن و گيتي به نمايش مي‌گذارد و آن‌ها را در ساختار تخيلات خود به كار مي‌گيرد. عمده‌ترين اين صفات عبارت‌اند از: غداري، گنده‌پيري، ديوكرداري، جادوگري، بي‌وفايي، نامهرباني، سفلگي، بدخويي، دورويي، گربه‌صفتي، زنگ‌رنگي، زال‌شكلي، رعنايي، شوي‌كشي، فاحشگي و گنگي. اين مقاله به تحليل ساختار كهن‌الگوي زن گيتي در شعر ناصرخسرو قبادياني مي‌پردازد و تغيير و تحولات و كيفيت و كميت‌هاي تصويرسازي‌هاي اين كهن‌الگو را در اشعار اين شاعر مشهور سبك خراساني بررسي مي‌كند و تأثير اين نوع ساختار تخيلي را در روند شاعرانگي و انديشۀ اين فرزانۀ يمگاني نمايان مي‌سازد. نوشتار حاضر نشان مي‌دهد تصوير زن گيتي پيش از ناصرخسرو، در فرهنگ‌ها و آيين‌هاي سرزمين‌هاي ديگر هم بازتاب داشته است. سختي‌ها و دشواري‌ها زندگي فردي و اجتماعي ناصرخسرو، فرار از زمان و ترس از مرگ، منجر به پيدايش اين كهن‌الگو شده است.
چكيده لاتين :
The universal female archetype is one of the oldest images which are emerged in primitive Persian poem of some poets of which Roudaki, Ferdousi, Manouchehri, Naserkhosro and Khaghani are highly mentioned and had been existed until 8th century. Naserkhosro is one the poets who used this archetype abundantly in his poems and mainly indicated the contributed negative traits between the female and the universe, as well and applied them in his own imaginable structure. These main traits are mentioned as: the glories, the oldness, the evil behavior, magic, being not loyal, unkindness, cruelty, wilderness, lying, being deceived, evilness, the husband-killing, being harlot, and ambiguity,. This article analyzes the universal female in Naserkhoro Ghobadiani’s poem and indicates its effect on the changes and evolutions, the qualities and quantities of the image-making in these poems by Khorasani’s style and also, proposes the effect of this imaginable structure in the poetic procedure and the thought of this scientist. The proposed study illustrates that the universal female before Naserkhosro, time escape and death frightening lead to the emergence of the archetype.
