نشانه‌شناسي حكمي اسلامي در آثار پيشگامان نوسنت‌گرايي

دسته‌اي از نقش مايه هاي آثار نوسنت گرايان سقاخانه اي ها برخاسته از باورهاي مذهبي است. اين عناصر را مي توان در دو گروه عناصر مذهبي عاميانه و نقش مايه هاي ناب حكمت اسلامي بررسي كرد. مفاهيمي چون وحدت در عين كثرت، صدور، مراتب هستي، فيض الهي، عالم مثال و هجران، دايره و نقطه در حكمت اسلامي، جايگاه كلام، تشخص حروف و... مي توانند هنر مدرن را همان گونه تفسير و بازبيني نمايند كه مفسران فلسفي، به هنر اسلامي نگريسته اند. هنر مدرن ايران نيز داراي اين قابليت است تا تفاسير گوناگوني را بپذيرد؛ حتي اگر اين معاني، مورد نظر پديدآورنده اثر نباشد و او خود آن را انكار نمايد. با اين رويكرد، پژوهش حاضر مي كوشد پس از معرفي تكيه گاه هايي در معاني حكمي، خوانش ريزبينانه تري از چند اثر سقاخانه اي ارائه نمايد؛ و نشان دهد نقوش حكمي اسلامي، در هنر مدرن علاوه بر جنبه هاي آذين گري داراي قابليت انتقال پيامي است كه در هنر سنتي و مقدس اسلامي ديده مي شود. منابع اسنادي و كتابخانه اي در كنار مجموعه آثار پايه گذاران جريان سقاخانه به پيشبرد پژوهش حاضر كمك كرده‌اند.

A group of signs in the works of the New Traditionalists – Saqqa Kana's artists- has roots in religious beliefs. One can categorize these elements into religious beliefs of mobs and the pure Islamic Wisdom. Some of these signs such as dot and circle in the realm of Islamic Philosophy, the importance of lectures, personalizing the letters, world of images or supernatural, etc. can bring the interpretation of modern art close to the way the philosophic interpreters did it for the Islamic art. Iran's modern art, as well, has the capacity of being interpreted in different ways; Even if these meanings and interpretations were not the aim of the artist in the first place and they denied presenting them. With this respect, the present paper, after providing an introduction to the fundamental Islamic, aims to have a more detailed reading of some of Saqqa Kana's works and show that these Islamic Philosophy symbols, besides having decorative values, communicates the massages which can be found in the traditional and sacred form of Islamic art. The documentary and library sources as well as a group of artistic works of the founders of Saqqa Kana movement paved the way of the present research.