عوامل موثر بر شاخص سودمندي كفايت مراقبت‌هاي دوران بارداري در سطح اول نظام شبكه ايران

Factors Affecting the Adequacy of Prenatal Care Utilization Index in the First Level of Network System in Iran

سابقه و هدف: مراقبت­ هاي دوران بارداري يك استراتژي مهم براي دستيابي به بهداشت باروري است. علي­ رغم اهميت مراقبت بارداري در سلامت مادران، تعدادي از مادران به اندازه كافي مراقبت نمي ­شوند. اين مطالعه با هدف تعيين عوامل موثر بر شاخص سودمندي كفايت مراقبت­ هاي دوران بارداري (Adequacy Prenatal Care Utilization= APNCU) در سطح اول نظام شبكه ايران انجام گرفت. مواد و روش­ ها: اين مطالعه مقطعي در شش استان ايران در سال 1395 انجام گرفت. مادراني كه تاريخ زايمانشان 6-2 ماه از زمان مطالعه گذشته بود، به صورت طبقه بندي تصادفي انتخاب شدند. اطلاعات با استفاده از چك ليست و پرسشنامه محقق ساخته حاوي 34 سوال فردي، خانوادگي و محيطي و 23 سوال مرتبط با مراقبت­ هاي بارداري به طور همزمان از پرونده بهداشتي و مصاحبه با مادران جمع آوري و با شاخص APNCU به چهار گروه: 1- ناكافي (كمتر از 50% مراقبت مورد انتظار)، 2- متوسط (79-50%)، 3- كافي (109-80%)، 4- ويژه (110% و بيشتر) تقسيم و تحليل شدند. يافته­ ها: از ميان 2655 مادر مورد بررسي، ميانگين كل مراقبت در دوران بارداري 1/7±6/43 بار و با توجه به شاخص APNCU، مراقبت 121 نفر (4/6%) ناكافي، 603 نفر (22/7%) متوسط، 1648 نفر (62/1%) كافي و 283 نفر (10/7%) ويژه بود. بين ميزان خطر استاني مرگ مادران، جمعيت شهري، مراقبت پيش از بارداري، زمان شروع اولين مراقبت بارداري، سن مادران، مشاركت و تحصيلات همسر و كفايت مراقبت­هاي دوران بارداري ارتباط معني­ دار وجود داشت (0/05>p). نتيجه گيري: اين مطالعه نشان داد كه كفايت مراقبت­ هاي دوران بارداري گرچه تحت تاثير عوامل اجتماعي وفردي قرار مي­ گيرد ولي در سطح مناسبي قرار دارد.

BACKGROUND an‎d OBJECTIVE: Prenatal care is an important strategy for achieving reproductive health. Despite the importance of maternity care in maternal health, some mothers are not adequately cared for. The aim of this study was to determine the factors affecting the Adequacy of Prenatal Care Utilization (APNCU) Index in the first level of network system in Iran. METHODS: This cross-sectional study was conducted in six provinces of Iran in 2016. Mothers whose date of delivery was 2-6 months before the study were randomly selected. Data were collected using a researcher-made checklist and questionnaire containing 34 personal, family-related and environmental questions and 23 prenatal care-related questions based on health records and interviews with mothers and samples were divided into four groups according to the Adequacy of Prenatal Care Utilization index: 1: inadequate (less than 50% of expected care), 2: intermediate (50-79%), 3: adequate (80-109%), 4: adequate plus (110% and more), and the results were analyzed. FINDINGS: Among 2655 studied mothers, the mean of total care during pregnancy was 6.43±1.7 times and according to the Adequacy of Prenatal Care Utilization index, 121 (4.6%) mothers had inadequate care, 603 (22.7%) mothers had intermediate, 1648 (62.1%) mothers had adequate and 283 (10.7%) mothers had adequate plus care. There was a significant relationship between the risk of maternal mortality in each province, urban population, prenatal care, time of first pregnancy care, maternal age, spouse's participation and education level, and adequacy of prenatal care (p<0.05). CONCLUSION: This study showed that the adequacy of prenatal care, although influenced by social and personal factors, is at an appropriate level.