تحليل انتقادي ديدگاه جامعيت قرآن نسبت به مسائل اخروي با محوريت كتاب «القران و التشريع»

جامعيت قرآن كه خود ذيل بحث كاركرد و قلمرو دين مطرح مي‌شود، از ديرباز به عنوان يكي از جنبه‌هاي اعجاز قرآن مورد توجه متفكران و قرآن‌پژوهان اسلامي بوده است؛ اگرچه مصرف اصطلاح «جامعيت قرآن»، محصول دوران اخير به حساب مي‌آيد، اما محتواي آن با عناويني مانند علوم مستنبط از قرآن مورد توجه بوده است. مفسران و متكلمان مسلمان در اصل جامعيت قرآن در عرصه هدايت و تأمين نيازهاي بشر براي هدايت، اختلافي نداشته؛ اما در مصداق و كيفيت و قلمرو جامعيت قرآن و احكامش وحدت نظر ندارند. در حوزه اخير شاهد سه رويكرد اعتدالي، حداكثري و حداقلي هستيم. صادق بلعيد در كتاب «القرآن و التشريع» با نفي رويكرد حداكثري و اعتدالي، مفاهيم و معارف قرآن را فردي و مربوط به حيات اخروي انسان مي‌داند. يافته تحقيق بر آن است كه وي علاوه بر ناديده گرفتن آيات فروان قرآن كه صراحت در نگاه و دخالت دين در مناسبات اجتماعي دارد، حتي سابقه عملي حضور نبي مكرم اسلام را در اين حوزه ناديده مي‌انگارد. در اين مقاله با روش تحليلي و اسنادي، و با رويكرد انتقادي به بررسي ديدگاه بلعيد در اين كتاب پرداخته و از رهيافت اعتدالي در حوزه جامعيت قرآن دفاع مي‌كنيم.

no abstract