تفسير چشم‌اندازهاي فرهنگي ايوان مدائن از ديدگاه خاقاني

Khaghani's interpretation of the cultural Landscape of "Eyvan-e-Madaen

چشم ­اندازهاي فرهنگي، در حكم آينه و كتاب­ هايي­ اند كه با ديدن و مطالعۀ آنها، مي­توان به اطلاعات گران­بهايي در زمينه ­هاي اجتماعي، تاريخي، جغرافيايي، زبان­شناسي، سياسي، فرهنگي، معماري و هنري حاكم بر روزگار تأليفشان دست يافت. سئوال اساسي اين نوشته آن است كه خاقاني، به عنوان يك شاعر، در تفسير «ايوان مدائن» - به عنوان باشكوه­ترين و بزرگ­ترين چشم ­انداز فرهنگي بازمانده از عصر ساسانيان- تا چه اندازه ­اي، مؤفّق عمل كرده است؟ اين مطالعه به روش اسنادي- تحليلي و به شيوۀ كتابخانه­ اي انجام پذيرفته است. يافته­ هاي اين پژوهش نشان مي­دهد، خاقاني با باز نگري در اين «آينۀ عبرت»، و بيان جنبه­ هاي قابل رؤيت و غير قابل رؤيت اين چشم­انداز فرهنگي، اطلاعات با ارزش زيادي را براي مخاطبان شعرش بازگو كرده است. آشنايي با عناصر معماري بومي عصر ساساني از جمله: بارگاه، دندانه ­هاي قصر، صُفّه، طاق، كوكبه، ايوان، ميدان بنا، مُقرنس يكي از نتايج حاصل از اين پژوهش است. هدف اين نوشته نشان دادن اين مسأله مي­باشد كه قصيدۀ ايوان مدائن در حكم يك سند با اهميّت تاريخي در بحث چشم­انداز فرهنگي و ادبيّات يك همتاي احساسي براي دانش عيني جغرافيا است

Cultural Landscape are known as mirrors and books whose observation and study can help us reach invaluable information about social, historical, geographical, linguistic, political, cultural, architectural, and artistic issues dominating the historical period through which the authors have lived. The major question posed here is that how successfully has Khaghani, as aLandscape survived throughout Sasani era? The present study has been carried out using a documentaryanalytic method and using the library study method. Findings in this research showed that Khaghani has revealed some invaluable information for the audience of his poetry through reviewing this "reflexive mirror" and through statement of the observable and unobservable aspects and untold stories of history about this cultural Landscape. This study can introduce Khaghani as a cultural geography scholar and can represent "Eyvan-e-Madaen" as a cultural Landscape and can introduce the epic of "Eyvan-e-Madaen" as a very important historical document regarding cultural Landscape and can reflect literature as a sensitive phenomenon to realize geography