جايگاه امام علي(ع) و اثرپذيري از احاديث ايشان در رسائل و مصنفات كمال‌الدين عبدالرزاق كاشاني

Imam Ali’s (PBUH) place and the effects of his hadiths in writings of Kamal al-Din Abd al-Razzaq

امام علي(ع) جايگاه رفيعي در انديشه‌هاي صوفيان دارد و يكي از نمودهاي اين جايگاه بلند، بازتاب سخنان ايشان در آثار آنان است. يكي از بزرگان طريقت، شيخ عبدالرزاق كاشاني (ت 650 تا 660ـ736ق)، ميراث‌دار طريقۀ سهرورديه و انديشه‌هاي ابن‌عربي است كه ارادت خاص او به اهل بيت(ع)، به‌ويژه علي(ع)، در نوشته‌هايش بازتاب يافته ‌است. مسئلۀ اصلي مقاله، يافتن جايگاه امام علي(ع) در رسائل عبدالرزاق و ابعاد اثرپذيري وي از كلام ايشان است. حل اين مسئله روشن مي‌كند كه در كلام كاشاني مثل ديگر بزرگان طريقت، بين تصوف و سنت امامان شيعه(ع) پيوندي ژرف است. مهم‌ترين نتايج پژوهش چنين است: رسائل كاشاني بسيار از سخنان امام علي(ع) اثر پذيرفته ‌است؛ بيشتر نعت‌ها و اوصاف مربوط به امام(ع) در آثار كاشاني، شبيه كاربرد شيعيان از آن‌هاست و اين نكته حاكي از اين است كه او يا شيعه است يا سني دوازده‌امامي (آميخته‌اي‌ از تسنن و تشيع). همچنين مضامين احاديث امام(ع) در اين رسائل متنوع است: خداشناسي، سلوك، اهل بيت و امام علي(ع)، حكومت، فتوت و... . رويكرد كاشاني به اين احاديث غالباً استنادي و گاه به‌صورت تفسير، ترجمه يا تأويل است. وي گاه احاديث را با تسامح صوفيانه در لفظ، سند و جز‌ آن روايت مي‌كند.

Imam Ali (PBUH) has a great place in Sufi ideology. The reflection of Imam’s words in their works is a manifestation of this high status. One of the great Sufis is Sheikh Abd al-Razzaq Kashani (b. 650-660- d. 736 AH) is the inheritor of the Suhrawardiyah way and Ibn-Arabi's thoughts, whose special devotion to the Ahl al-Bayt (PBUT), especially Imam Ali, is reflected in his writings. This article struggled to find the place of Imam Ali (PBUH) in the writings of Abdul Razzaq, and the range of Imam’s effect on him. Answers of these questions show that, there is a deep connection between Sufism and the traditions of Shia Imams (PBUT) in the words of Kashani and other prominent figures of Sufi way. The most important findings of this study are as follows. Kashani’s writings are under the influence of Imams words. Most of his praises and descriptions about Imam are like those of Shia’s and therefore he is either Shia or Sunni who believes in twelve Imams (a combination between Sunni and Shia). Theology, demeanor, Ahl al-Bayt and Imam Ali, Governing, generosity, and etc. are some of the contents of Imam’s words in the writings of Abd al-Razzaq. Kashani has usually used these hadiths as citation or sometimes in the form of description, translation or paraphrase. He sometimes cited these hadiths using Sufi laxity.