تأثير آنتاگونيست‌هاي قارچي و باكتريايي بر برخي از عوامل پوسيدگي ريشه و طوقه خيار

يكي از عوامل اصلي محدودكننده توليد خيار، بيماري‌هاي پوسيدگي ريشه و طوقه اين گياه است. با توجه به خاكزاد بودن اين عوامل، مبارزه شيميايي عليه آنها نه تنها كاملاً مؤثر نيست بلكه باعث تخريب محيط زيست نيز مي‌شود. از جمله راه‌هاي مبارزه با اين بيماري‌ها روش‌هاي كنترل بيولوژيك است. اين پژوهش به‌منظور كنترل بيولوژيك بيماري‌هاي خاكزاد خيار انجام شده است. در اين بررسي اثر بيوكنترلي گونه‌هاي Trichoderma harzianum، T. virens، Pseudomonas fluorescens و Bacillus subtilis عليه پوسيدگي‌هاي طوقه و ريشه خيار ناشي از Fusarium oxysporum f.sp. radiciscucumerinum، Pythium aphanidermatum و Phytophthora melonis در آزمايشگاه مورد پژوهش قرار گرفت. گونه Trichoderma harzianum كه در آزمايشگاه بيش‌ترين درصد بازدارندگي از رشد عوامل بيماري‌زا را داشت، براي بررسي‌هاي گلخانه‌اي استفاده شد. بررسي شدت بيماري و اجزاي عملكرد رقم نگين در قالب طرح كاملاً تصادفي با چهار تكرار در تيمارهاي مختلف با استفاده از نرم‌افزار SAS انجام شد. بيش‌ترين درصد بازدارندگي در اثر متقابل با 45/8 درصد توسط B.subtilis در برابر P. aphanidermatum ايجاد شد. در گلخانه قارچ Trichoderma harzianum روي پوسيدگي فوزاريومي ريشه و ساقه خيار و بوته‌ميري فيتوفترايي با 32/8 و 18/8 بيش‌ترين و كم‌ترين درصد كنترل بيماري را داشته است. تيمار گياهان سالم تلقيح‌شده با تريكودرما بيش‌ترين افزايش اجزاي عملكرد و گياهان آلوده‌شده به پوسيدگي فوزاريومي كم‌ترين عملكرد را دارند. همبستگي قوي بين شاخص شدت بيماري و وزن تازه ريشه در تيمارهاي مختلف مشاهده شد. بنابراين جدايه‌هاي آنتاگونيست قارچي و باكتريايي عملكرد مناسبي در كنترل بيماري‌هاي ريشه خيار داشتند.