نقش سواد فناورانه در تمايل به كارآفريني دانشجويان مهندسي: يافته‌هاي مطالعه تركيبي

هدف پژوهش حاضر، بررسي نقش سواد فناورانه در تمايل به كارآفريني دانشجويان مهندسي بود. اين پژوهش با رويكرد تركيبي و طرح اكتشافي انجام شد. در مرحلۀ كيفي با استفاده از روش نمونه‌گيري ملاك‌محور با 15 نفر از دانشجويان كارآفرين مصاحبۀ نيمه‌ساختار يافته‌اي صورت گرفت و داده‌ها با طي هفت مرحله‌اي كلايزي تحليل شد. سؤالات مصاحبه حول ابعاد سواد فناوري و نسبت آن با كارآفريني طراحي شد و براي اطمينان از روايي سؤالات، از نظرات هفت نفر از افراد خبره استفاده شد. به‌منظور اطمينان از كيفيت تحليل داده‌ها، يافته‌ها پس از تحليل دوباره به مصاحبه‌شوندگان ارجاع داده شد تا از انحراف‌هاي احتمالي جلوگيري شود. يافته‌هاي مصاحبه‌ها نشان داد كه كارآفرين‌هاي فناوري از ماهيت، طراحي، توليد، كاربرد و ارتباط فناوري با جامعه درك عميقي دارند. سپس به‌منظور توسعۀ يافته‌ها با استفاده از رويكرد كمي، از بين 517 نفر دانشجوي ترم آخر رشته‌هاي مهندسي، 200 نفر به شيوۀ نمونه‌گيري طبقه‌اي نسبتي به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار جمع‌آوري داده‌هاي كمي پرسشنامۀ ويرايش شده سواد فناورانه سراجي و خاوري (1395) با 18 گويه، با تأكيد بر ابعاد درك ماهيت فناوري، طراحي و توليد فناوري، نگهداري و كاربرد فناوري، ارتباط فناوري با جهان اطراف و تعامل جامعه و فناوري و مقياس پنج‌درجه‌اي ليكرت با پايايي 0.88 و پرسشنامۀ تمايل به كارآفريني لنين و چن (2009) با 25 گويه، مقياس پنج‌درجه‌اي ليكرت و پايايي 0.89 بود. داده‌ها با استفاده از همبستگي پيرسون و رگرسيون چندگانه تحليل شد. يافته‌ها نشان داد؛ دانشجويان كارآفرين از ارتباط سواد فناورانه و كارآفريني درك مناسبي دارند. بين سواد فناورانه دانشجويان و تمايل به كارآفريني همبستگي وجود دارد. نتايج رگرسيون نيز نشان داد كه از بين ابعاد سواد فناورانه دو بعد درك ماهيت فناوري و ارتباط فناوري با جهان اطراف مي‌توانند 19.7درصد از واريانس تغيير در تمايل به كارآفريني دانشجويان مهندسي را تبيين كنند. پيشنهاد مي‌شود براي پرورش شايستگي‌هاي كارآفريني در دانشجويان به توسعۀ مهارت‌هاي سواد فناورانه آنها بيشتر توجه شود و برنامه‌هاي درسي آنها با توجه به اين موضوع طراحي و اجرا شود.