اثربخشي برنامۀ آموزشي مبتني بر مؤلفه‌هاي تاب‌آوري برميزان تاب‌آوري مادران و مهارت‌هاي ارتباطي كودكان مبتلا به اختلال طيف اتيسم

The Effectiveness of Training Program Based on Resilience on Mothers’ Resilience and Communication Skills of Children with autism spectrum disorder

پژوهش حاضر با هدف بررسي تأثير آموزش مؤلفه‌هاي تاب‌آوري بر ميزان تاب‌آوري مادران و بهبود مهارت‌هاي ارتباطي فرزندان اتيسم آنان انجام گرفت. روش پژوهش شبه آزمايشي با طرح پيش‌‌‌‌‌آزمون-‌پس‌آزمون و پيگيري همراه با گروه كنترل بود. جامعۀ آماري پژوهش شامل كليۀ مادران داراي كودكان مبتلا به اختلال اتيسم بود كه در سال 1397 به يكي از مراكز مشاوره واقع در شهر تهران مراجعه كرده بودند كه 30 نفر از آنها با روش نمونه‌گيري غيرتصادفي هدفمند انتخاب و با انتساب تصادفي در دو گروه آزمايش و كنترل قرار گرفتند. گروه آزمايش مداخله‌ آموزش مؤلفه‌هاي تاب‌آوري را طي 3 ماه در 12 جلسه 90 دقيقه‌‌اي دريافت نمودند. اين در حالي بود كه گروه كنترل در طول انجام پژوهش آموزشي دريافت نكردند. ابزارهاي پژوهش شامل‌ مقياس تاب‌آوري كانر و ديويدسون و مقياس نمره‌گذاري اتيسم گيليام (گارز) بود. تحليل داده‌ها به روش تحليل كواريانس چند متغيره از نوع اندازه‌گيري‌هاي مكرر بود. نتايج نشان داد كه آموزش مؤلفه‌هاي تاب‌آوري بر ميزان تاب‌آوري مادران و مهارت‌هاي ارتباطي فرزندان اتيسم آن‌ها تأثير معناداري داشته است. بر اساس يافته‌هاي پژوهش حاضر مي‌توان چنين نتيجه گرفت كه آموزش مؤلفه‌هاي تاب‌آوري مي‌تواند به عنوان يك روش كارآمد جهت افزايش تاب‌آوري مادران و بهبود مهارت‌هاي ارتباطي فرزندان اتيسم‌آن‌ها مورد استفاده قرار گيرد.

The study aimed to investigate the effect of the resiliency components training on mothers' resiliency and improving the communication skills of their children with autism disorder. The research method was quasi-experimental with pretest-posttest and follow-up design with control group. The statistical population of the study consisted of all mothers with children with autism disorder who referred to one of the counseling and psychological center in Tehran in year 2018, 30 of whom were selected by purposive non-probability sampling method and were divided into experimental and control groups by random assignment. The experimental group received the intervention of resiliency components training during 3 months with 12 sessions (90 minutes each). The control group received no training during the study. Research tools included Conner and Davidson Resilience Scale and Gilliam Autism Rating Scale (GARS). Data were analyzed using repeated measures multivariate analysis of covariance. Results showed that resiliency components training had a significant effect on mothers' resiliency and the communication skills of their children with autism disorder. Based on the findings of the present study, it can be concluded that resiliency components training can be used as an effective method to increase resiliency in mothers and improve the communication skills of their children with autism disorder.