پرسشنامه مرزهاي ارتباطي خانواده (RBQ): ساخت و هنجاريابي

Family Relationship Questionnaire (RBQ): Developing and standardization

پژوهش حاضر با هدف ساخت و هنجاريابي پرسشنامه مرزهاي ارتباطي خانواده انجام گرفت. جامعۀ آماري اين پژوهش را كليۀ دانش­آموزان ساكن در شهرستان ساري تشكيل دادند. گروه نمونه شامل 200 دانش­آموز دبيرستاني بود كه به روش نمونه­ گيري خوشه­اي چند مرحله­ اي تصادفي انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته«مرزهاي ارتباطي خانواده» بر مبناي نظريه خانواده­درماني ساختاري مينوچين بود. نتايج تحليل عاملي اكتشافي سه عامل مرزهاي بهنجار، مرزهاي بهم ­تنيده و مرزهاي گسسته را مشخص نمود. همچنين نتايج اين تحليل نشان داد كه سه عامل استخراج شده 28/62 درصد از واريانس مرزهاي ارتباطي خانواده را تبيين مي­كند. تحليل‌عاملي تأييدي نشان داد كه عامل­هاي استخراج شده با توان خوبي مرزهاي ارتباطي خانواده را اندازه­گيري مي‌كنند. تحليل پايايي، روايي همگرا و تشخيصي مؤلفه هاي مرزهاي ارتباطي خانواده نشان داد كه سؤالات در سنجش مؤلفه­هاي مرزهاي ارتباطي خانواده از دقت كافي برخوردارند. پايايي به روش آلفاي كرونباخ بالاتر از 60/0و پايايي مركب نيز بيشتر از 70/0 گزارش شد كه نشان دادكه هر سه مؤلفه در تعيين سازه مرزهاي ارتباطي خانواده از دقت لازم برخوردارند. نتايج نمره استانداردT و Z براي بررسي هنجاريابي، نشان داد افرادي كه نمراتT آنها از ميانگين بالاترند از محدوده­ ها و مرزهاي ارتباطي خانواده هاي خود بخوبي آگاهند و افرادي كه نمرات T آنها از ميانگين پايين­ترند، از محدوده­ ها و مرزهاي ارتباطي خانواده­هاي خود بخوبي آگاه نيستند. نتايج حاصل از اين پژوهش نشان داد كه پرسشنامه مذكور از روايي و پايايي خوبي برخوردار و براي سنجش مرزهاي ارتباطي خانواده مناسب است. از اين رو مي­توان از نتايج پژوهش حاضر در مشاوره خانواده براي سنجش مرزهاي ارتباطي خانواده و اتخاذ راهبردهاي درماني مناسب و همچنين پژوهش­هاي مرتبط با مرزهاي ارتباطي خانواده استفاده نمود.

The present study was an attempt to developing and standardizing Family Relationships Questionnaire (FRQ) based on minuchin family structural model. The total sample was comprised of 200 high school students selected by cluster sampling from Mazandaran, Sari city. The instrument included a researcher-made questionnaire, based on minuchin family structural theory. The results of exploratory factor analysis led to extracting three factors: normal boundary, enmeshment boundary, and disengaged boundary. Also, the results showed that three elicited factors, explain 62.28 variance of family relationship boundaries. Confirmatory factor analysis showed that elicited factors can measure family relationship boundaries as well. Reliability analysis, distinctive and convergent validity of components of family relationship boundaries showed that questions in assessing components of family relationship boundaries are clear and defined. Reliability with Cronbach’s alpha was found to be above 0.60 and the composite reliability was found to be above 0.70. It means that, all three components can define FRQ constructs well. For standardization, at first, we calculated scores of family relationship boundaries and categorized that in frequency table. The scores of T and Z showed that the more the scores are greater than the mean, the more the participants are aware of their family relationship boundaries. Finally, the results of this study revealed that this questionnaire has proper validity and reliability and is proper for assessing family relationship boundaries. Therefore, the findings can help us assess family relationship boundaries and take proper strategies in treatment and future studies.