نگرش انتقادي به مفهوم ضرر غيرمستقيم

..Critical attitude in the sense of indirect loss

در بيشتر نظام‌هاي حقوقي از جمله نظام حقوقي ايران احراز سه ركن ضرر، فعل زيانبار و رابطۀ سببيت براي اثبات دعواي مسئوليت اعم از قهري و قراردادي ضروري است. از سوي ديگر با اينكه بيشتر حقوقدانان جديد تمايل دارند كه اصل جبران كامل خسارت را در تقابل با ضررهاي وارده اعمال كنند، عقيدۀ عمومي بر اين است كه هر ضرري نيز قابليت جبران ندارد. تنها مي‌توان حكم به جبران ضررهايي داد كه حائز شرايط مندرج در حقوق مسئوليت مدني باشند. شرط «مستقيم بودن ضرر» يكي از اين شرايط است كه در حقوق ما از آن با عنوان شرط «بلاواسطه بودن ضرر» نيز ياد شده است. حقوقدانان ما تحت تأثير قواعد مندرج در حقوق مدني فرانسه شرط مذكور را وارد حقوق ايران كرده‌اند و «ضرر غيرمستقيم» را قابل جبران نمي‌دانند. نگارنده بر اين عقيده است كه با وجود ركن سببيت در مسئوليت مدني ديگر نيازي به احراز شرط مستقيم بودن ضرر نيست و حذف اين قيد خدشه‌اي به ساختار دعواي مسئوليت وارد نخواهد آورد؛ چه اينكه منظور از مستقيم و بلاواسطه بودن ضرر در حقوق ما همان احراز رابطۀ سببيت عرفي ميان ضرر وارده و فعل زيانبار است.

In most legal systems, including the Iranian legal system, the three elements of loss, harmful act, and causality are necessary to prove litigation, both tort and contractual. On the other hand, although most modern jurists tend to apply the principle of complete compensation against damages, it is generally believed that any damages cannot be compensated. Only damages that meet the requirements of civil liability law can be awarded. The condition of "direct loss" is one of these conditions, which in our legal system is also referred to as the "no intermediaryloss " condition.Our lawyers, under the rules of French civil law, have introduced the above condition into Iranian law and do not consider "indirect damages" to be compensated. The author is of the opinion that despite the pillar of causality in civil liability, there is no longer any need to claim direct damages and removing this limitation will not impair the structure of the litigation. What is meant by the direct and immediate disadvantage of our rights is the establishment of a customary causal relationship between the harm and the harmful act.