سلب اعتبار بروندادهاي علمي و مصاديق بداخلاقي پژوهشي

زمينه: به موازات گسترش چشمگير فعاليت هاي پژوهشي در سطح جهاني، مصاديق مختلفي از سوء رفتارهاي پژوهشي نيز رو به افزايش است كه در موارد زيادي منجر به سلب اعتبار بروندادهاي علمي پس از انتشار آن ها مي‌شوند. هدف از پژوهش حاضر مطالعه ويژگي مقاله هاي سلب اعتبار شده اشپرينگر طي سال‌هاي 2010 تا 2016 ميلادي است. روش: پژوهش حاضر از نظر هدف نوعي مطالعه كاربردي بوده و با رويكرد توصيفي و با استفاده از شاخص هاي علم سنجي انجام شده است. جامعه پژوهش شامل 974 مقاله سلب اعتبار شده مربوط به 422 مجله منتشر شده توسط اشپرينگر طي سال‌هاي 2010 تا 2016 مي‌باشد. داده هاي پژوهش از پايگاه اشپرينگرلينك گرداوري شد و تحليل داده‌ها با استفاده از روش‌هاي آمار توصيفي صورت گرفت. يافته‌ها: طي دوره زماني مورد بررسي، به طور متوسط 31/2 مقاله منتشر شده در هر مجله اشپرينگر سلب اعتبار شده است. سرقت علمي (301) و روند داوري نادرست (248) مهم ترين دلايل سلب اعتبار مقاله‌ها بوده است. نويسندگان وابسته به كشورهاي چين (391)، ايران (106) و ايالات متحده آمريكا (92) بيشترين سهم را در نگارش مقاله هاي سلب اعتبار شده بر عهده داشته اند. همچنين بيشترين موارد سلب اعتبار از سوي سردبير و اعضاي هيات تحريريه مجله (565) و ناشر (353) اتفاق افتاده است. نتيجه‌گيري: سهم بالاي مقالات سلب اعتبار شده ايراني بسيار قابل تامل است. رعايت اخلاق در پژوهش به عنوان وظيفه‌اي علمي و اخلاقي مي‌بايست بيش از پيش مورد توجه پژوهشگران و دست‌اندركاران مجله‌هاي علمي قرار گيرد. سردبيران مجله‌ها، موسسات و دانشگاه‌ها بايد تدابير لازم را در خصوص سلب اعتبار مقاله‌ها به كار گيرند