جايگزيني مؤلفه هاي توافق و عدم توافق كمّي و مكاني به جاي شاخص كاپا براي ارزيابي دقت نقشه هاي موضوعي مختلف

در چند دهه اخير ارزيابي مدل ‌ها و نقشه ‌هاي موضوعي مختلف توليد شده شامل محاسبه درصد صحت يا شاخص كاپاي توافق است.  اين شاخص بيان ‌گر نسبت صحيح بوده و فاقد هر گونه اطلاعات مفيدي مي ‌باشد كه بتواند به كارشناسان براي تصميم‌ گيري در زمينه ميزان اعتبار مدل ساخته ‌شده، كمك كند.  لذا نياز به روش ‌هاي جديد يا تكميلي كه قادر باشند، علاوه بر بيان ميزان تطابق و اختلاف دو نقشه، نشان دهند كه چه ‌طور نقشه ‌هايي با دقت بالا ايجاد كنيم، بسيار ضروري است.  هدف اين پژوهش معرفي و مقايسه شاخص ‌هاي مختلف دو مؤلفه توافق و عدم توافق به ‌جاي نمايه كاپا در قالب تهيه نقشه رقومي خاك و مقايسه آن با نقشه خاكي مي ‌باشد كه با روش سنتي و رايج تهيه ‌شده ‌است.  بدين منظور از تجزيه و تحليل ماتريس خطاي دو نقشه مرجع و رقومي توليد ‌شده در محيط نرم ‌افزار IDRISI SELVA استفاده شد. نتايج اين تحقيق نشان ‌داد، ارائه سطوح توافق كمّي و مكاني مدل به ‌دست ‌آمده با اطلاعات مرجع به ‌صورت يك ماتريس و تغيير سطوح اطلاعات مكاني و كمّي سلول ‌هاي مدل، علاوه بر بيان اختلاف موجود در بين دو نقشه به مفسّر كمك مي ‌كند تا اقدامات لازم براي كاهش ميزان اختلاف از لحاظ كمّي و مكاني را به ‌عمل بياورد.  هر چه مقدار شاخص   (P(m) – K(m))  بيشتر باشد، ميزان نياز به بازآرايي سلول ‌هاي نقشه مدل بيشتر خواهد بود.  از گروه شاخص ‌هاي توافق، توافق بر پايه شانس برابر با  6.7%، توافق كمّي  9.7% و مقدار توافق در سطح پيكسل ‌هاي نقشه  44.3% به ‌دست آمد.  همچنين در بين شاخص ‌هاي عدم توافق، عدم توافق كمّي برابر با  12.8%، عدم توافق مكاني در سطح پيكسل ‌هاي نقشه  26.5% ،  شاخص كاپاي استاندارد 53%  ،    61% = K allocation strata   و   62.5% = K allocation  محاسبه گرديد. توصيه مي ‌شود كه در زمينه بررسي مدل ‌هاي مكاني توليد شده با روش ‌هاي مختلف كه نياز به مقايسه با داده مرجع و اعتبار سنجي دارند، از شاخص ‌هاي توافق و عدم توافق كمّي و مكاني و مؤلفه ‌هاي آن‌ ها استفاده شود.