ماهيت امور انساني‌اجتماعي و امتداد آن در روش‌شناسي علوم انساني

زيرساخت‌هاي نظري، نقش تعيين‌كننده‌اي در هويت علوم، به‌ويژه در روش‌شناسي آن، دارند. اين مسئله درباره علوم انساني نيز صادق است. مباني علوم انساني به چند دسته تقسيم مي‌شود كه زيرساخت‌هاي انسان جامعه‌شناختي از جمله آن است و از ميان مباني جامعه‌شناختي، نوع نگاه در باب ماهيت امور انساني‌اجتماعي، به مثابه مبناي نظري، نقش تعيين‌كننده‌اي در روش‌شناسي علوم انساني خواهد داشت. سه پارادايم غالب علوم انساني، با توجه به نوع تلقي‌اي كه از انسان، جامعه و امور اجتماعي دارند، روش‌شناسي خاصي را در اين حوزه رقم مي‌زنند. در مقابل، بر اساس منظومه فكري اسلام، نگاه ديگري به ماهيت و هويت جامعه و امور اجتماعي وجود دارد كه ضمن تفاوت اساسي با پارادايم‌هاي يادشده، برآيند و امتدادهايش را مي‌توان در روش‌شناسي علوم انساني اسلامي نشان داد. در اين مقاله مي‌كوشيم با روش تحليل عقلي، ضمن بررسي انتقادي ديدگاه‌هاي پارادايم‌هاي سه‌گانه درباره ماهيت امور اجتماعي، به دلالت‌هاي روش‌شناختي اين مبنا در علوم انساني، بر اساس منظومه فكري اسلام، بپردازيم.