بررسي ارتباط بوته‌ميري فوزاريومي و ماكروفومينايي كنجد با برخي صفات مهم زراعي در شرايط مزرعه

قارچ‌هاي بيماري‌زاي ماكروفومينا و فوزاريوم از جمله مهم‌ترين عوامل ايجادكننده بوته‌ميري در ايران و جهان هستند كه باعث ايجاد خسارت گسترده‌اي مي‌شوند. در اين پروژه، 25 رقم و ژنوتيپ اميدبخش كنجد شامل 14 لاين در مرحله سازگاري، چهار لاين پيشرفته براي معرفي و شش رقم تجاري شامل اولتان، داراب يك، دشتستان دو، هليل، ناز تك شاخه و ناز چندشاخه در سه تكرار در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در خزانه آلوده در مزرعه 400 هكتاري موسسه تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر در كرج كاشته شدند. هر ژنوتيپ در هر تكرار در يك خط دو متري كاشته شد. سطوح مقاومت به بيماري در بين ژنوتيپ‌ها به صورت درصد بوته ميري در مرحله رسيدگي اندازه‌گيري شد. وقوع بوته‌‌ميري در تمام ژنوتيپ‌ها مشاهده گرديد. رقم دشتستان2 با بيشترين ميزان بوته‌ميري به‌عنوان حساسترين رقم تعيين گرديد. لاين‌هاي در دست معرفي 1092 و 1090 با كمترين ميزان بوته‌ميري (كمتر از 20 درصد) در گروه ژنوتيپ‌هاي مقاوم دسته‌بندي شدند. آزمون همبستگي بين پنج صفت مرتبط با عملكرد با درصد بوته‌ميري نشان داد كه بوته‌ميري با صفت تعداد دانه در كپسول بيشترين ميزان همبستگي را دارد. همچنين، ارتباط معني‌داري بين طول كپسول با درصد بوته‌ميري مشاهده شد ولي ضريب همبستگي بين اين دو صفت پايين بود. ارتباط معني‌داري بين وزن هزاردانه، ميزان كلروفيل برگ‌ها در مرحله گلدهي (عدد سبزينگي) و وزن كپسول بدون دانه با درصد بوته‌ميري مشاهده نگرديد.