مفاهيم كلي در فلسفه سينوي و تأثير آن بر فلسفه قرون وسطي

كيفيت پيدايش و نحوه دستيابي ذهن به مفاهيم كلي، پرسش اساسي در قلمرو معرفت‌شناسي است. در اين پژوهش، به دنبال پاسخ‌گويي به اين سؤال هستيم: چگونه شناخت امور كلي از طريق امور جزئي امكان‌پذير است؟ در تاريخ فلسفه، دو جريان مهم افلاطوني و ارسطويي در اين باب شكل گرفته است. سردمدار مشرب ارسطويي در عالم اسلام، فلسفه سينوي و در تفكر غرب با تأثيرپذيري از ابن سينا، فلسفه قرون وسطي است. تحقيق حاضر، با رويكردي تحليلي ـ تطبيقي، به چيستي ادراك و اقسام مفاهيم كلي از منظر ابن سينا و فلاسفه قرون وسطي مي‌پردازد. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كه هر دو نحلۀ فلسفي در دستيابي ذهن به معقولات اول، غالباً نظريه تجريد را پذيرفته و معقولات منطقي را نيز مستند به مفاهيم ماهوي و عارض بر آن‌ها دانسته‌اند. در حوزۀ مفاهيم فلسفي نيز گرچه اصطلاح معقول ثاني را به كار نبرده‌اند، اما اين مفاهيم را نشئت‌گرفته از خارج دانسته، در عين حال قائل به تمايز كيفيت پيدايش آن‌ها با معقولات اول و ثاني شده‌اند.