پيش‌بيني تغييرات كاربري اراضي در شهر قوچان براي سال 2030 با استفاده از روش CA ماركوف

ميزان گسترش و تخريب منابع را ميتوان با پيشبيني تغييرات كاربري مشخص كرد و برنامهريزيهاي آينده را به مسير مناسبي سوق داد. هدف از اين پژوهش ارزيابي كاربري اراضي شهرستان قوچان با استفاده از طبقه‌بندي شيءگرا و پيكسل پايه و پيش‌بيني تغييرات اين كاربريها با استفاده از مدل CA ماركوف تا سال 2030 مي‌باشد. در اين تحقيق از تصاوير ماهواره لندست سنجندههاي ETM و OLI مربوط به سال‌هاي 2000 و 2018 (ماه آگوست) استفاده شد. ﭘـﺲ از ﺗﻬﻴـﺔ ﺗـﺼاﻮﻳﺮ، تصحيحات رادﻳﻮﻣﺘﺮﻳﻚ بر روي ﺗﺼاﻮﻳﺮ اعمال گرديد و سپس ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از دو روش پيكسل پايه و شيءگرا ﻧﻘﺸﺔ ﻛﺎرﺑﺮي اراﺿﻲ اﺳﺘﺨﺮاج ﮔﺮدﻳـﺪ. با استفاده از مدل‌سازي CA ماركوف و با توجه به دو نقشه كاربري اراضي به دست آمده، ماتريس احتمال تبديل كاربريها به يكديگر محاسبه شد و نقشه پيش‌بيني تغييرات CA ماركوف براي 12 سال بعد يعني سال 2030 به دست آمد و مساحت و درصد هر كدام از كاربري‌ها به طور جداگانه محاسبه شد. ﺑـﺮاي ارزﻳﺎﺑﻲ دﻗﺖ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي از ﺷﺎﺧﺺﻫﺎي دﻗﺖ ﻛلي و ﺿﺮﻳﺐ ﻛﺎﭘﺎ استفاده شد. نتايج به دست آمده در طبقه‌بندي شيءگرا در هر دو شاخص صحت كلي و ضريب كاپا به ترتيب 94 درصد و 0.97 درصد بود كه دقيقتر از روش پيكسل پايه است. بيش‌ترين مساحت در منطقه با استفاده از طبقه‌بندي شيءگرا در سال 2000 مربوط به كاربري ديمزار و كاربري مناطق كوهستاني و با استفاده از روش پيكسل پايه مربوط به كاربري مرتع ضعيف و كاربري ديمزار ميباشد. با توجه به طبقه‌بندي صورت گرفته براي سال 2018 با استفاده از طبقه‌بندي شيءگرا بيش‌ترين ميزان مساحت را كاربري مرتع ضعيف و كاربري ديمزار داشتهاند. نتايج نشان داد كه بيش‌ترين ميزان افزايش تغييرات در بين كاربريها را كاربري مرتع ضعيف در سال 2030 خواهد داشت كه نسبت به سال 2018 نيز 24491.07 هكتار افزايش يافته است. بيش‌ترين ميزان كاهش مساحت را كاربري مرتع متراكم با 26615.23 هكتار خواهد داشت. كاربري انسان ساخت نيز در طي اين بازه 12 ساله 530.62 هكتار رشد خواهد داشت. با پيش‌بيني تغييرات كاربري اراضي نه تنها مي‌توان ميزان گسترش يا تخريب منابع را مشخص كرد بلكه مي‌توان اين تغييرات را در مسير برنامهريزيهاي مناسب هدايت كرد.