چرخش از بدن به‌مثابه امر الهياتي به‌سوي رويكرد فرهنگي - اجتماعي

خوانش فرهنگي  اجتماعي يكي از مهم‌ترين رويكردهاي تاريخ فرهنگي است كه در كتاب درآمدي بر تاريخ فرهنگي بدن در ايران، نوشته محمد سعيد ذكايي و مريم امين (1392)،  برجسته شده است. در اين نوشتار، بررسي روش‌شناسي و محتواي متن اثر يادشده با اين پرسش آغاز مي‌شود كه بهره‌گيري از رويكرد گفتماني در تاريخ فرهنگي بدن چه تأثيري در نگاه مؤلفان كتاب و خوانش آنان از منابع و رخدادهاي تاريخ ايران داشته و نقاط قوت و ضعف آن كدام است؟ با به‌كارگيري رويكرد انتقادي و تحليل تاريخي مي‌توان دستاورد بحث را در تلاش براي صورت‌بندي جديدي از تاريخ ايران، ارائه تفسيري متفاوت از فهم تاريخ، برجسته‌سازي رويكرد جامعه‌شناختي و مطالعات فرهنگي بدن، تفسير پوشش به‌مثابه امر فرهنگي، سياسي و ديني، بهره‌گيري از منابع ادبي و مصوّر با هدف تقويت رويكرد تاريخ اجتماعي  فرهنگي برشمرد. امّا غلبه نگاه تعميمي و نظريه‌محور باعث شده است كه به شواهد تاريخي متنوع ناقض ادعاي مؤلفان اثر توجه نشود و دلايل تاريخي متعددي را مطرح كرد كه استنتاج آنان را با چالش مواجه سازد. از سوي ديگر، تقسيم‌بندي‌هاي چهارگانه ادوار تاريخي ايران به عصر امپراتوري، عصر مشروطيت، عصر مدرنيته، و دين در فصول كتاب داراي اشكال جدّي است و با مسئله دوره‌بندي در تاريخ فرهنگي بدن تجانس ندارند؛ محتواي سه فصل نهايي نيز براساس ساختار مشابهي تحليل شده و از منابع دست اول كمتر استفاده گرديده است.