زمينه‌هاي مؤثر بر نسبت اخلاق و سياست در انديشه سهروردي

جايگاه فضايل اخلاقي در حيات اجتماعي بشر از دوران‌ گذشته و بر اساس تاريخ شكل‌گيري و تطور انديشه‌هاي اجتماعي و مدني از اعتبار فراواني برخوردار بوده است. به‌طور خاص، در مورد پيوند ميان اخلاق و سياست، انديشمندان مختلفي در شرق و غرب عالم، سخن به ميان آورده‌اند كه شيخ شهاب‌الدين سهروردي، يكي از اين انديشمندان است. در مقاله حاضر، با توجه به تأثير زمينه‌هاي اجتماعي بر انديشه‌ها، به اين پرسش پاسخ داده است كه: «با توجه به زمينه‌هاي اجتماعي مؤثر بر انديشه سهروردي، نسبت اخلاق و سياست، چه نقاطي را در انديشه او آشكار مي‌سازد؟» به اين منظور با بررسي نظريات عمده مرتبط با نقش زمينه‌هاي اجتماعي در افكار، از روش تلفيقي اسكينر كه ازجمله‌ روش‌هاي تفسيري و كيفي بوده و در آن، توجه توأمان بر متن و زمينه است، بهره گرفته شد. اين زمينه‌ها كه شامل تأثير طريق عرفاني شيخ، انديشه ايران‌شهري، فلاسفه مشايي و آموزه‌هاي اسلام بر شيخ اشراق است، در نقطه تلاقي ميان اخلاق و سياست، گزاره‌هايي شامل حكومت حكيم متأله، تقدم اخلاق بر سياست، نقش شهود در سياست، نور به‌عنوان اكسير قدرت و همچنين، ايجاد تعادل ميان شجاعت و محبت را به وجود آورده است.