بررسي ميزان تأثير گونه‌هاي گياهي تاغ، اشنيان، قره‌داغ و آتريپلكس در طرح‌هاي بيابان‌زدايي بر كنترل فرسايش بادي

گونه ‌هاي گياهي مختلف با داشتن ويژگي‌ هاي گياه شناسي خاص خود، در برابر فرسايش بادي تأثيرات مختلفي دارند. در مناطقي كه از پوشش گياهي به‌ منظور كنترل و كاهش فرسايش بادي استفاده مي ‌شود، لازم است ميزان تأثير و نقش هر نوع گونه‌ ي گياهي بر مقدار كنترل فرسايش بادي مشخص شود. در اين پژوهش، تأثير گونه‌ هاي گياهي كاشته شده در كانون بحراني فرسايش بادي منطقه ‌ي نوده پشنگ شهرستان گناباد در برابر فرسايش بادي بررسي و مقايسه شد. براي اين منظور، تغييرات ارتفاع سطح خاك در محدوده‌ هاي تحت پوشش با گونه ‌هاي Haloxylon sp، Seidlitzia rosmarinus، Nitraria schoberi،Atriplex canescens، كشت مخلوط و فاقد پوشش در طول 81 واقعه‌ ي طوفاني طي سال هاي 1396 و 1397 اندازه‌ گيري شد. اين امر با استقرار 18پين فرسايشي در دو تكرار و مساحت 100 مترمربع صورت گرفت. همچنين با تقسيم اين وقايع طوفاني به دو گروه وقايع شديد و معمولي، عملكرد هر محدوده در شدت طوفان‌ ها بررسي شد. مقايسه آماري بين محدوده ‌ها نيز با استفاده از آزمون هاي من ـ ويتني و كروسكال واليس انجام شد. بر اساس نتايج حاصل، متوسط مقدار فرسايش بادي در محدوده‌ ي فاقد پوشش، 83.6 تن در هكتار بود؛ درحالي‌ كه رسوب گذاري در محدوده‌ هاي با پوشش 6.7 تن در هكتار صورت گرفت كه از نظر آماري در سطح يك درصد تفاوت معني داري داشت. بيشترين تأثير در كنترل فرسايش بادي، مربوط به محدوده ‌ي تاغ ‌كاري شده بود. بررسي عملكرد محدوده ‌ها نسبت به شدت طوفان‌ ها نشان داد كه در وقايع شديد، نقش حفاظتي محدوده ‌ي تاغ بيش از ساير محدوده‌ ها بود و برآيند مقادير فرسايش و رسوب نيز برابر بود. در وقايع معمولي، بيشترين نقش حفاظتي به محدوده‌ هاي پوشيده از اشنيان و قره‌ داغ به ترتيب با رسوب ‌گذاري 52 و 37.5 تن در هكتار بازمي‌ گشت. در طوفان ‌هاي معمولي، گونه ‌هاي با ارتفاع كمتر و گسترده بر روي زمين ، تأثير بيشتري بر كنترل فرسايش بادي داشتند؛ درحالي‌ كه در طوفان‌ هاي شديد، گونه‌ هاي با ارتفاع بلندتر.