بررسي تأثير سامانه‌هاي سطوح آبگير باران در كنترل رواناب و رسوب (مطالعه موردي حوضه آبخيز دره‌مريد بافت)

آب منبع حيات و عامل رشد و توسعه‌ ي جوامع بشري است. با توجه به افزايش جمعيت و احتياج بشر به غذا، نياز به اين منبع حياتي روز به روز نمايان تر مي شود. استفاده ‌ي بهينه از نزولات جوي به خصوص برف و باران، در مناطق خشك و نيمه خشك اهميت ويژه‌ اي دارد. ايجاد سطوح آبگير با ضريب رواناب بالا و ذخيره كردن رواناب حاصل از آن، مي ‌تواند نياز آبي گياهان و درختان در فصول كم آب را فراهم سازد و شرايط پايداري را ايجاد كند. براي اين منظور، سه تيمار شامل سامانه ‌ي غير قابل نفوذ، سامانه ‌ي به طور طبيعي به همراه فيلتر و سامانه ‌ي طبيعي به صورت شاهد انتخاب شد. هر كدام از كرت ‌هاي آزمايش، 49 متر مربع مساحت داشت و به شكل مربع بود كه در زمين شيب ‌دار با شيب متوسط 20 درصد احداث شد. در پايين دست هر سامانه، مخزني براي جمع‌ آوري و ذخيره ‌ي نابه ‌جا تعبيه شد. اطلاعات بارش نيز از طريق باران ‌نگار و حجم آب جمع ‌آوري شده در داخل هر مخزن به دقت اندازه ‌گيري شد. نتايج محاسبه ‌ي ضريب رواناب نشان داد كه ميانگين اين ضريب در تيمار غير قابل نفوذ به طور متوسط 66.4 درصد و در تيمار طبيعي با فيلتر و تيمار طبيعي به صورت شاهد به ترتيب 9.3 و 2.8 درصد است. در نتيجه مي‌ توان گفت در مناطق مستعد در اقليم خشك و نيمه خشك، استفاده از پوشش غير قابل نفوذ در سيستم‌ هاي سطوح آبگير مي‌ تواند در كاهش فرسايش رسوب، استحصال آب باران و جمع ‌آوري حجم آب كافي نقش مهمي داشته باشد تا رطوبت مورد نياز درختان ثمردهنده را تأمين كند.