واكاوي وضعيت تشبه به كفار در فقه عامه و اماميه

تشبه به كفار؛ يعني همانندسازي با غيرمسلمانان في‌الجمله ناپسند است و در اين خصوص تقريباً اختلافي نيست. اما در خصوص وضعيت موضوع از جهت حكم تكليفي و نيز اطلاق آن، به‌ويژه نسبت به قصد و علم متشبه، توافق نشده است. در كنار اين و با وجود ضرورتِ گزارش اختلاف فقهاي عامه و اماميه و قضاوت ميان آنها، به‌منظور تعيين وظيفه دولت‌هاي اسلامي در دادوستد با حكومت‌هاي غير اسلامي، نوشته تطبيقي مدون و مبسوطي وجود ندارد. بنابراين نگارنده در مقاله حاضر از طريق توصيف و ارزيابي فتاواي متفاوت فقيهان فريقين، به‌دنبال پوشش خلأ مزبور و به‌نوعي نقدي بر نظريۀ غالب ميان عامه بوده و معتقد است كه همانندسازي با غيرمسلمانان در رفتارها و اعتقادات مخصوص ايشان، به شرط اثبات اختصاصي بودن آ‌نها، تنها با هدف تبليغ كفر و تضعيف اسلام حرام و به‌خودي‌خود بلامانع است. ضمن اينكه مصاديق تشبه نيز تعبدي نبوده و تابع نظر عرف و بالتبع در گرو زمان و مكانند.