تأثير توانبخشي شناختي بر حافظه فعال و سرعت پردازش در كودكان و نوجوانان سرطاني بقايافته

The Effectiveness of Cognitive Rehabilitation on the Working Memory and Processing Speed in Children and Adolescents Survived from Acute Lymphoblastic Leukemia

پژوهش حاضر، با هدف بهبود حافظه فعال و سرعت پردازش در كودكان و نوجوانان بقايافته از سرطان لوسمي لنفوبلاستي حاد كه شيمي‌درماني دريافت كرده‌اند، با بهره‌گيري از توانبخشي شناختي انجام شده است. اين مطالعه به لحاظ هدف از نوع كاربردي و از لحاظ شيوه جمع آوري اطلاعات، نيمه آزمايشي است، جامعه مورد مطالعه شامل 60 كودك و نوجوان (32 دختر و 28 پسر) بقايافته از لوسمي لنفوبلاستيك حاد با سابقه شيمي‌درماني است كه در طول يك سال اخير به مركز درماني امام‌ رضا (ع) شهر شيراز مراجعه كرده‌اند. شركت‌كنندگان به شيوه نمونه‌گيري مبتني بر هدف و گمارش تصادفي در دو گروه مداخله (آزمايشي) و انتظار (كنترل) قرار داده شدند كه هر گروه شامل 30 نفر بوده است (16 دختر و 14 پسر). گروه مداخله طي 12 جلسه 45 دقيقه‌اي با استفاده از نرم‌افزار «آموزش بهسازي توجه و حافظه فعال» (WMT)، تحت توانبخشي شناختي قرار گرفتند. داده‌ها به كمك آزمون هوش وكسلر كودكان نسخه چهار(WISC-4)، در سه مرحله پيش‌آزمون، پس‌آزمون و پيگيري (2 ماه پس از پس‌آزمون) جمع‌آوري شد. تحليل آماري در دو سطح توصيفي (ميانگين و انحراف استاندارد) و استنباطي (تحليل كواريانس) به وسيله نرم افزار SPSS نسخه 20 انجام شد. يافته‌ها نشان داد كه تغييرات مثبت و معناداري در حافظه كاري و سرعت پردازش گروه آزمايش به اين شرح حاصل شده است:01/0p <، ميانگين پيش‌آزمون حافظه فعال در گروه آزمايش و كنترل به ترتيب 40/12 و60/11، ميانگين پس‌آزمون به ترتيب 25/17 و50/11، ميانگين پيش‌آزمون متغيير سرعت پردازش در گروه آزمايش و كنترل به ترتيب: 45/51 و 70/51 و ميانگين پس‌آزمون به ترتيب 95/59 و 70/51. بنابراين، به‌نظر مي‌رسد توانبخشي شناختي بتواند براي كودكان و نوجوانان بقايافته از سرطان لوسمي حاد لنفوبلاستي مفيد باشد.

The purpose of this study was to promote working memory and processing speed in children and adolescents surviving from acute lymphoblastic leukemia with a history of chemotherapy, utilizing a cognitive rehabilitation training. The population of this research, which is an applied and quasi-experimental study, included 60 adolescents survived from acute lymphoblastic leukemia (32 female and 28 male) with a history of chemotherapy who attended Imam Reza Outpatient Oncology Clinic (Shiraz, Iran) during last year[AJ1] (1397- 1398). The participants were assigned using target-based sampling and random assignment methods to two groups of intervention and waiting list (control group) (n=30 per group, 16 female & 14 male). The subjects in the experimental group were provided with 12 forty-five -minute sessions of cognitive rehabilitation training, using the software “CogMed”. The data was obtained using the Wechsler Intelligence Scale for Children (WISC-4) in three stages of pretest, post-test, and follow-up (2 months after post-test). Data analysis was performed using descriptive and inferential statistics (analysis of covariance). Results showed significant improvements in the scores of working memory and processing speed in the intervention group (p < 0.01, working memory mean in pretest in experimental and control group respectively: 12.4 and 11.60 & in post-test: 17.25 and 11.50; and processing speed mean in pretest in experimental and control group respectively: 51.45 & 51.70 and in post-test: 59.95 & 51.70). Thus, cognitive rehabilitation appears to be useful for adolescents with acute lymphoblastic leukemia.