عنوان مقاله :
معرفي سنگ‌نگاره‌هاي دَوه دَره‌سي شهرستان هوراند آذربايجان شرقي
پديد آورندگان :
ستارنژاد ، سعيد دانشگاه محقق اردبيلي - دانشكده علوم اجتماعي , عبدالهي ، سياوش دانشگاه محقق اردبيلي - دانشكده علوم اجتماعي , كريمي ، كيومرث اداره كل ميراث فرهنگي و گردشگري آذربايجان شرقي , نريماني ، مصيب دانشگاه محقق اردبيلي - دانشكده علوم اجتماعي
كليدواژه :
شمال غرب ايران , دَوه دَره‌سي1 , سنگ‌نگاره , گونه‌شناسي , دامداري
چكيده فارسي :
هنر صخره‌اي را مي‌توان به‌عنوان يكي از كهن‌ترين جلوه‌هاي هنري جوامع انساني در طول تاريخ در نظر گرفت؛ بر همين اساس، مطالعه و تحليل هنر سنگ‌نگاره‌ها، در شناخت مناسبات اجتماعي، باورها، فرهنگ و ساير ابعاد زندگاني انسان، نقش ويژه‌اي ايفا مي‌كند. اين نقوش از نظر انجام مطالعات باستان‌شناسي، انسان‌شناسي، مردم‌شناسي و تاريخ هنر، از اهميت زيادي برخوردار بوده و تا كنون در مناطق مختلف جهان، سنگ‌نگاره‌هاي زيادي كشف و شناسايي شده‌اند. منطقه شمال غرب ايران، يكي از مناطق مستعد هنر صخره‌اي است. طي بررسي‌هاي باستان‌شناختي صورت‌گرفته در حاشيه رودخانه دائمي قَره‌سو در تابستان سال 1391، چندين مجموعه از سنگ‌نگاره‌ها شناسايي شدند. اين سنگ‌نگاره‌ها داراي موتيف‌هاي متنوعي از جمله؛ نقوش انساني، حيواني، نمادين و ابزار بوده كه اغلب به‌صورت كوبشي (پتروگليف) و به ندرت به‌صورت خراش در سطح سنگ‌هاي منفرد از هم، ايجاد شده‌اند. اين پژوهش، به معرفي و مطالعه اجمالي سنگ‌نگاره‌هاي محوطه دَوه دَره‌سي شهرستان هوراند پرداخته و به دنبال پاسخ به اين پرسش‌ها است؛ 1. ساختار معيشتي جوامع اين منطقه بر اساس نقوش سنگ‌نگاره‌ها چگونه بوده است؟ 2. نگاره‌هاي ايجادشده بر روي سنگ‌ها در چند دسته قابل طبقه‌بندي هستند؟ مقاله حاضر، از روش توصيف و تطبيق محتوا بهره برده و داده‌هاي آن، به شيوه بررسي ميداني نگارندگان و مطالعات اسنادي گردآوري شده‌اند. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهند كه اين نقوش، در بر دارنده نقش‌مايه انساني، حيواني، نمادين و ابزار بوده و از نظر كمي و كيفي، شباهت‌هايي با نقوش مناطق مختلف ايران دارند. اين مسئله مي‌تواند ناشي از ارتباطات فرهنگي و مشابهت‌هاي زيستي و اجتماعي جوامع اين مناطق باشد؛ همچنين بر اساس نگاره‌هاي ايجادشده، اين جوامع، داراي ساختار معيشتي بر حسب دامداري (كوچ‌روي) بوده‌اند كه الگوي غالب جوامع پيش از تاريخ اين منطقه است.
