تبيين تاثير تجربه فضايي مساجد بر ترميم روان (مطالعه موردي مسجد گوهرشاد)

معماري مساجد در ايران يكي از مهم‌ترين كاربري‌هايي است كه در طول تاريخ در جهت ترميم روان، ساخته‌شده و با توجه به اهميت مقام معنوي اين مكان‌ها، موردتوجه زائران از حيث فضايي آرام‌بخش همراه با تجلي باورهاي عرفاني بوده است، اما در دوره كنوني در حوزه ساخت مساجد، توجه به مسئله ترميم و بهبود روان غافل مانده و اين امر ناشي از عدم شناخت و پرداخت كافي به آن در پژوهش‌هاي راهبردي است. بر اين اساس، هدف اصلي پژوهش حاضر تحليل تجربه فضايي مساجد به‌منظور ترميم روان مخاطبان آن، در راستاي ضرورت بازتوليد كيفيت فضايي مساجد تاريخي در مساجد عصر حاضر است و در اين راستا از رويكرد كيفي و روش استدلال منطقي كه در آن سه قضيه تجربي، تحليلي و متافيزيكي در جهت راهبرد تحقيق مطرح‌شده‌اند و در نمونه موردي (مسجد گوهرشاد شهر مشهد) استفاده شده است. نتايج پژوهش حاكي از آن است كه كيفيت تجربه فضايي در مسجد گوهرشاد با تنوع ظهور عناصر كالبدي از ابتدا تا انتها و در تك‌تك فضاهاي اين مسجد مبني بر ديدگاه آرامش و بهبود ترميم روان زائر شكل‌گرفته است. ضمن آنكه در تحليل بنا، به اتكاي فهم ترميم روان از طريق تجربه فضايي، حضور در فضاي مسجد و استشمام هوا همراه با بوي نم و باد مطلوب در هماهنگي با دريافت هاي حسي از فضا بيروني مسجد، عالمي وصف‌ناپذير را به نمايش درآورده است كه در جهت بهبود درك اين عالم وصف‌ناپذير تناسبات، فرم، مصالح، حركت از زمين به آسمان، چه در محيط داخلي و چه خارجي، قابل‌درك است.