بوم‌شناسي ژرف‌نگر: جنبشي عليه دوگانۀ انسان/طبيعت و نقد آن (روي‌آوردي الهياتي)

دوگانه‌انگاري انسان/طبيعت ديدگاهي است كه با تبيين خاصي از ارتباط ميان انسان و طبيعت نقشي تعيين‌كننده و سرنوشت‌ساز در اخلاق زيست‌محيطي يافته است. در اين ديدگاه، انسان به عنوان وجه برتر اين تقسيم‌بندي حق هر گونه استفاده و رفتار با طبيعت را دارد. در نظر جنبش بوم‌شناسي ژرف‌نگر، به دليل درهم‌تنيدگيِ انسان و طبيعت نمي‌توان اين دو را مجزا از يكديگر دانست. اين نگرش به دليل نقد تفكر دوگانۀ انسان/طبيعت داراي نكات مفيد و سودمندي در باب اخلاق زيست‌محيطي است، كه از آن جمله است: خيزش عليه روحيۀ سلطه‌گر و انسان‌محورِ فرهنگي و تمدني در مغرب‌زمين؛ خودشكوفاييِ اصيلِ انساني از طريق فرارفتن از خود؛ توجه به احياي حقوق ازدست‌رفتۀ موجودات غيرانساني. اين جنبش، به رغم داشتنِ اين نقاط قوت، ضعف‌هايي نيز دارد و ما معتقديم با نگاهي دينيالهياتي و از طريق اصلاح و بازانديشي آراي اين جنبش مي‌توان به رهيافتي درست در مورد ارتباط انسان/طبيعت دست يافت. اين موارد از اين قرارند: نداشتن يك فلسفۀ منسجم كه نتيجۀ آن مبهم‌انديشي و كلي‌گويي در خصوص مسائل محيط‌زيستي است؛ نبود برنامه‌اي جامع به منظور ايجاد بستري براي يك سلسله‌مراتب معين حياتي؛ غفلت از مقام والاي انساني؛ عدم كارآمدي در كشورهاي توسعه‌نيافته. هدف از اين نوشتار نقد نظريۀ دوگانگي انسان/طبيعت در اخلاق زيست‌محيطي طبقِ هنجارهاي بوم‌شناسي ژرف‌نگر و نيز اصلاح و تكميل نقاط ضعف اين جنبش با تكيه بر آموزه‌هاي الهياتي در مسئلۀ حاضر است.