بررسي و نقد براهين نقض غرض و اعتماد در اثبات عصمت انبياء

اين مقاله در زمينۀ كلام شيعي به بررسي دو برهان عقلي در اثبات عصمت انبياء مي‌پردازد. برهان نقض غرض و برهان اعتماد مهم‌ترين براهين عقلي هستند كه متكلمان اسلامي، به ويژه شيعي، براي اثبات عصمت مطلق انبياء اقامه كرده‌اند. بر اساس برهان نقض غرض، اگر انبياء معصوم نباشند، غرض خداوند از ارسال رسل براي هدايت مردم ميسر نخواهد شد؛ چراكه با ارتكاب معاصي توسط انبياء و تبعيت مردم از آنها، مردم نيز دچار گمراهي خواهند شد. بر اساس برهان اعتماد، از آنجا كه هدايت مردم منوط به اعتماد و وثوق آنها به انبياء است و ارتكاب معاصي، خطا و نسيان موجب سلب اعتماد كامل مردم به انبياء مي‌شود، بنابراين ضروري است انبياء به طور مطلق از هر گونه سهو، نسيان و عصيان، كوچك و بزرگ، معصوم باشند. سؤال اصلي اين تحقيق اين است كه آيا براي تحقق غرض الهي و اعتماد مردم به انبياء نيازي به فرض عصمت مطلق است؟ با بررسي اين براهين به اين نتيجه رسيديم كه اشكالات متعددي بر آنها وارد است: جواز اعتماد به انبياء بدون فرض عصمت مطلق آنها، تحقق غرض الهي با ارسال رسولان غيرمعصوم، مغالطۀ استنتاج هست از بايد، اخص بودن اين براهين از مدعا، همگي از جمله نقدهاي وارد بر آنهاست.