برآورد پارامترها و روندهاي ژنتيكي و فنوتيپي صفات توليد مثلي گاوهاي ماده و نرخ باروري گاوهاي نر هلشتاين ايران

فرآيند توليدمثل براي پايداري اقتصادي صنعت پرورش گاو شيري بسيار حائز اهميت است. هدف از اين مطالعه، ارزيابي ژنتيكي صفات توليدمثلي گاوهاي شيري و نرخ باروري گاوهاي نر بود. از اطلاعات مربوط به صفات توليدمثلي براي تلسيه‌ها و گاوهاي شكم اول تا سوم (در دامنه‌ي سني 21 تا 46 ماه، 30 تا 67 ماه و 42 تا 80 ماه، به ترتيب براي شكم اول، دوم و سوم) در بين سال‌هاي 1370 تا 1396 موجود در مركز اصلاح نژاد و بهبود توليدات دامي كشور استفاده شد. همچنين اطلاعات مربوط به نرخ باروري گاوهاي نر از سايت Council of Dairy Cattle Breeding استخراج شد. تعداد حيوانات موجود در شجره 3452730 بود. صفات مورد بررسي شامل: نرخ باروري گاوهاي نر، سن در زمان اولين تلقيح، سن در زمان اولين زايش، روزهاي باز، فاصله گوساله‌زايي، طول دوره آبستني، نرخ باروري ماده، فاصله بين اولين تا آخرين تلقيح منجر به آبستني، روزهاي بين زايش تا اولين تلقيح و تعداد تلقيح به ازاي آبستني بود. انتخاب معادلات مدل و اثرات ثابت با استفاده از رويه GLM در نرم‌افزار SAS وآناليز‌هاي ژنتيكي با استفاده از مدل حيواني انجام شد. كمترين مقدار وراثت‌پذيري براي صفت فاصله بين اولين تا آخرين تلقيح منجر به آبستني تليسه (0.002) و بيشترين مقدار براي نرخ باروري گاوهاي نر (0.30) برآورد گرديد. همبستگي‌هاي ژنتيكي افزايشي، در محدوده 0.56 (بين صفات طول دوره آبستني با سن در زمان اولين زايش) تا 0.83 (بين صفات فاصله بين اولين تا آخرين تلقيح منجر به آبستني با تعداد تلقيح به ازاي هر آبستني) بدست آمد. روند ژنتيكي منفي براي صفات نرخ باروري گاو نر (3.49 %) سن در زمان اولين تلقيح (4.03 روز/سال)، سن در زمان اولين زايش (2.66 روز/سال)، طول دوره آبستني (0.07 روز/سال) و نرخ باروري ماده (0.83 روز/سال) معني‌دار بدست آمد. روند فنوتيپي براي صفات فاصله گوساله‌زايي، روزهاي باز، فاصله بين اولين تا آخرين تلقيح منجر به آبستني و روزهاي بين زايش تا اولين تلقيح نامطلوب بدست آمد.