ارزيابي تلاطم قيمت گوشت گوساله و مرغ و نهاده‏هاي عمده دام و طيور در ايران

زمينه مطالعاتي: يكي از مهمترين چالش‏هاي صنعت دام و طيور كشور در سال‌هاي اخير تلاطم قيمت در بازار گوشت مرغ و گوساله به همراه تلاطم در بازار نهاده‏هاي دام و طيور مي باشد. تلاطم قيمت كه از آن به انحراف معيار تغييرات قميت نسبي(لگاريتم تغييرات قيمت) ياد مي شود، ضمن افزايش ريسك توليد، كاهش امنيت سرمايه‏گذاري و پيش‏بيني كاهش سود توليدكنندگان، رفتارهاي مصرفي مصرف‏كنندگان را نيز دچار مشكل كرده و در مجموع امنيت غذايي را به مخاطره مي‏اندازد. اين مسئله در كشورهايي كه هنوز از سياست‌هاي قيمتي مؤثر برخوردار نمي‏باشند، بيشتر به چشم مي‏خورد. هدف: مطالعه حاضر با هدف ارزيابي و تحليل تلاطم قيمتي گوشت مرغ و گوشت گوساله و نهاده‏هاي توليدي آنها شامل ذرت، جو و كنجاله سويا صورت گرفته است، تا ضمن شناسايي رفتار تلاطم قيمتي، بتوان ابزارهاي سياستي مناسب را براي كاهش اين تلاطم ها بكار گرفت. روش كار: داده‏هاي مورد نياز به صورت سري‌هاي زماني قيمت ماهانه اين محصولات در طي سال‌هاي 96-1381 گردآوري شده و از الگوهاي خانواده واريانس ناهمساني شرطي اتورگرسيو (ARCH) به صورت خطي و غيرخطي بهره گرفته شده است. نتايج: بررسي‏ها نشان داد كه اثرات ARCH غيرخطي براي همه كالاها به استثناي ذرت تأييد شد. بر اساس يافته‏هاي پژوهش، بهترين مدل براي ارزيابي تلاطم در قيمت كنجاله سويا و جو الگوي EGARCH و براي قيمت گوشت مرغ و گوشت گوساله الگوي SAGARCH تعيين گرديد. همچنين تلاطم در قيمت كالاهاي مذكور واكنش نامتقارني به شوك‏هاي مثبت و منفي قيمت‏ها دارد، به طوري كه اثر شوك‏هاي مثبت بر تلاطم قيمت بزرگتر از اثر شوك‏هاي منفي است. نتيجه گيري نهايي: با توجه به محسوس بودن تلاطم قيمت در بازار اين اقلام، مديريت تلاطم و نوسان قيمت‏ها با وجود استفاده از ابزارهاي سياستي متنوع مطلوب نبوده است، بنابراين پيشنهاد مي‏شود سياست‏هاي اجرا شده براي كاهش تلاطم بازار اين كالاها، مورد بازبيني قرار گيرد و بسته‏هاي سياستي جايگزين در اين زمينه طراحي و اجرا گردد.