تحليل رويكرد تاريخ‌نگري و تاريخ‌نگاري شرف خان بدليسي در شرف نامه

تواريخ محلي يكي از اشكال مهم تاريخ‌نگاري ايراني‌اسلامي است كه در كنار انواع تاريخ، كمك شاياني به شناخت تحولات گذشته مي‌كند. ازجملۀ اين‌گونه آثار، شرف‌نامه تأليف امير شرفخان بدليسي است كه به‌عنوان نخستين اثر از نوع خود، به مسئلۀ كردستان پرداخته است. شرفخان درحالي به مسئلۀ كرد و كردستان مي‌پردازد كه بخش عمدۀ اين منطقه از دايرۀ تسلط حكومت‌هاي ايراني خارج شده و در اختيار عثمانيان قرار گرفته است. بنابراين تحليل مسئلۀ اصلي شرفخان در كردشناسي او به‌ويژه براي باب عالي حائز اهميت است. در اين مقاله براي تبيين بينش و روش تاريخ‌نگاري او در توجه به مسئلۀ كرد و كردستان ابتدا مختصري دربارۀ سياست عثمانيان و صفويان به‌عنوان عنصر تعادل‌بخش منطقه، بعد به شاخصه‌هاي تاريخ‌نگري شرفخان پرداخته شده و درنهايت به روش ايشان در نگارش تاريخ، توجه مي‌شود. اين پژوهش با روش تحليل تاريخي و شيوۀ توصيفي‌تحليلي، ابعاد و مؤلفه‌هاي انديشۀ تاريخ‌نگاري و تاريخ‌نگري شرفخان را بررسي مي‌كند. نتايج تحقيق نشان مي‌دهد، منظومۀ فكري شرفخان داراي ويژگي‌هايي چون، نخبه‌گرايي، شريعت‌مدارانه، انتقادي و درعين‌حال رويكردي ستايش‌آميز به كردها است. برجسته‌كردن نقش و جايگاه كردها و كردستان، به‌ويژه خاندان‌هاي حاكم كرد، در مناسبات ايران و عثماني، تأكيد بر موقعيت سرزميني كردستان و بيان ويژگي‌هاي جامعۀ كردي از ديگر مؤلفه‌هاي مربوط‌به تاريخ‌نگاري شرف خان است.