ارزيابي اثرات تاريخ برداشت و كاربرد قارچ ميكوريزا بر عملكرد كمي و كيفي اسانس آويشن باغي (Thymus vulgaris L.) در سطوح مختلف آبياري

به‌منظور ارزيابي اثر كاربرد قارچ ميكوريزايي Funneliformis mosseae و زمان برداشت بر كميت و كيفيت اسانس آويشن باغي (Thymus vulgaris L.) در رژيم‌هاي مختلف آبياري، آزمايشي به‌صورت كرت‌هاي دوبار خرد شده بر پايه طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با 12 تيمار و سه تكرار در دانشكده كشاورزي دانشگاه مراغه در سال 1398 اجرا شد. فاكتورها و سطوح آنها شامل 1 فاكتور اصلي: رژيم‌ آبياري در سه سطح آبياري پس از 20 (W20 به عنوان شاهد)، 50 (W50 به عنوان تنش ملايم) و 80 (W80 به عنوان تنش شديد) درصد حداكثر تخليه مجاز رطوبتي، 2 فاكتور فرعي: مصرف و عدم مصرف قارچ ميكوريزا، و 3 فاكتور فرعيفرعي: زمان برداشت در دو سطح برداشت در تيرماه (چين اول) و شهريورماه (چين دوم) بودند. نتايج نشان داد كه بيشترين مقادير ارتفاع بوته، قطر كانوپي و عملكرد ماده خشك آويشن در تيمار W20 (شاهد)+ كاربرد قارچ ميكوريزا+ چين اول به‌دست آمد. علاوه‌بر اين، بيشترين درصد اسانس در W50 و پس از آن W80 حاصل شد كه به‌ترتيب 38.2 و 23.7 درصد بيشتر از W20 (شاهد) بود. همچنين، كاربرد قارچ ميكوريزا موجب افزايش 8.5 درصدي اسانس آويشن نسبت به عدم مصرف قارچ شد. بيشترين و كمترين ميزان تيمول، گاماترپينن و پاراسيمن به‌ترتيب در W50 و W20 به‌دست آمدند. همچنين، با كاربرد قارچ ميكوريزا ميزان تركيب‌هاي ذكر شده به‌ترتيب 8.3، 9.6 و 1.7 درصد نسبت به عدم مصرف قارچ افزايش يافتند. به‌طور كلي، مي‌توان نتيجه گرفت كه تيمار W50 (تنش ملايم) همراه با كاربرد قارچ ميكوريزايي F. mosseae منجر به بهبود كميت و كيفيت اسانس آويشن گرديد.