رابطه مساحت مزارع گندم آبي حوزه مركزي شهرستان اراك با تنوع، غالبيت و تشابه گونه‌اي علف‌هاي ‌هرز

با شناخت تنوع و غالبيت گونه اي علف‌هاي هرز كه متأثر از تغيير مديريت زراعي و كنترل آن ها است، مي توان اين گياهان را به صورت كارآمدتري مديريت كرد. در اين تحقيق، تنوع گونه‌اي علف‌هاي ‌هرز مزارع گندم آبي حوزه مركزي شهرستان اراك در دامنه مساحت كم تر از يك، يك تا دو، دو تا چهار، چهار تا هشت و بيش از هشت هكتار در سال 1398 مورد بررسي قرار گرفت. در مجموع 74 گونه ‌علف هرز از 25 خانواده شناسايي شد كه 61 گونه‌ دولپه‌ و 13 گونه تك‌لپه‌ بودند. همچنين، 78.38 درصد يك‌ساله، 21.62 درصد چند‌ساله، 95.95 درصد سه‌كربنه و 4.05 درصد چهار‌كربنه بودند. خانواده‌هاي شب‌بو و كاسني داراي بيش ترين تنوع گونه‌اي دو‌لپه و خانواده گندميان متنوع‌ترين خانواده تك‌لپه بودند. ده گونه علف هرز غالب بر اساس شاخص غالبيت، شامل خاكشير‌ شيرين (Descurainia sophia)، پيچك صحرايي (Convolvulusarvensis)، دم‌روباهي (Alopecurus myosuroides)، كنگر وحشي (Cirsium arvense)، گل گندم (Centaureadepressa)، علف‌ هفت‌بند (Polygonumaviculare)، شير پنير (Galiumtricornutum)، كله‌گنجشكي (syriacum Eeuclidium)، ناخنك (Goldbachia laevigata) و قنديل (Hypecumpendulum) بودند. ارتباط معكوس و معني‌داري بين اندازه مزارع با شاخص‌هاي شانون وينر و يكنواختي پايلو مشاهده شد و بيش ترين مقدار اين شاخص ها (به ترتيب 2.58 و 0.84) در مزارع با مساحت كم تر از يك هكتار و كم ترين مقدار آن ها (به ترتيب 1.48 و 0.61) در مزارع بيش تر از هشت هكتار به دست آمد. در مقابل، ارتباط بين وسعت مزارع با شاخص غالبيت سيمپسون، مستقيم و معني‌دار بود و مقدار اين شاخص در مزارع زير يك هكتار و بالاي هشت هكتار به ترتيب 0.1 و 0.33 محاسبه شد. به‌طوركلي، نتايج اين پژوهش نشان داد كه تعداد محدودي از گونه هاي علف هاي هرز اين حوزه در بيش تر مزارع از پراكنش مناسبي برخوردار بودند و تراكم، فراواني، يكنواختي و شاخص غالبيت بالايي داشتند و در صورتي‌كه روش‌هاي معمول مديريت مزارع ادامه يابد، احتمال كاهش تنوع گونه اي و غالب شدن علف‌هاي هرز مشكل‌ساز وجود دارد.