بررسي برخي ويژگي هاي جوانه زني، صفات بيوشيميايي و ميزان بيان ژن‎هاي آنتي‌اكسيدان در ژنوتيپ هاي گندم نان در مرحله گياهچه اي تحت تنش فلز جيوه

آﻟﻮدﮔﯽ ﺑﺎ ﻓﻠﺰات ﺳﻨﮕﯿﻦ يكي از ﻣﻬم ترين ﻋﻮاﻣﻞ ﺟﻬﺎﻧﯽ آﻟﻮدﮔﯽ ﺧﺎك است. آﻻﯾﻨﺪهﻫﺎي ﻓﻠﺰي ﺑﻪ‌دليل ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺠﺰﯾﻪ ﺑﻮدن و آثار ﻓﯿﺰﯾﻮﻟﻮژيك آن ها ﺑﺮ ﻣﻮﺟﻮدات زﻧﺪه و اﻧﺴﺎن، ﺣﺘﯽ در ﻏﻠﻈﺖﻫﺎي كم سرطان زا هستند. ﺟﻮاﻧﻪزﻧﻲ ﺑﺬر، ﻳﻜﻲ از ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﻣﺮاﺣﻞ در ﭼﺮﺧﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﮔﻴﺎهان است ﻛﻪ ﺑﻪ عوامل ﻣﺤﻴطي از ﻗﺒﻴﻞ تنشﻫﺎي زﻳﺴﺘﻲ و ﻏﻴﺮزﻳﺴﺘﻲ واﻛﻨﺶ ﻧﺸﺎن مي دﻫﺪ. هدف از اجراي اين آزمايش، ارزيابي ويژگي هاي جوانه زني، صفات بيوشيميايي و بيان ژن هاي آنتي اكسيدان در ژنوتيپ هاي گندم نان در مرحله گياهچه اي تحت تنش فلز جيوه بود. آزمايش به‌صورت كرت‎هاي خرد شده در قالب طرح پايه كاملاً تصادفي با سه تكرار اجرا شد كه در آن تنش جيوه در چهار سطح (شامل بدون كاربرد به عنوان شاهد و كاربرد 5، 10 و 15 ميكرومولار كلريد جيوه) و ژنوتيپ گندم در سه سطح (شامل گنبد، مرواريد و لاين N9108) به‌ترتيب به‌عنوان عامل اصلي و فرعي آزمايش در نظر گرفته شدند. نتايج نشان داد كه با افزايش ميزان تنش كلريد جيوه، شاخص هاي جوانه زني و صفات مورفولوژي و بيوشيميايي در هر سه ژنوتيپ گندم روندي كاهشي داشت و ميزان اين كاهش به طور معني داري در ژنوتيپ هاي مختلف، متفاوت بود. لاين N9108 از لحاظ همه صفات اندازه گيري شده، شرايط بهتري نسبت به دو ژنوتيپ ديگر تحت تنش فلز جيوه داشت. ميزان بيان ژن سوپراكسيد ديسموتاز و پراكسيداز نيز در لاين N9108 بيش تر از ژنوتيپ هاي ديگر بود كه مي تواند نشان دهنده برتري اين لاين نسبت به دو ژنوتيپ ديگر گندم تحت شرايط تنش كلريد جيوه باشد.