تجزيه همبستگي كانونيك صفات فيزيولوژيك با صفات فنولوژيك و ريشه‌اي در ژنوتيپ‌هاي مختلف گندم نان

به منظور برآورد همبستگي و روابط بين صفات مختلف در گندم، 30 ژنوتيپ گندم نان در دو آزمايش جداگانه در گلخانه و مزرعه تحت دو شرايط بدون تنش و تنش خشكي در مرحله شروع گلدهي مورد مطالعه قرار گرفتند. طرح آزمايش در هر دو شرايط گلخانه و مزرعه، طرح كرت هاي خردشده بود كه در آن تنش خشكي به عنوان فاكتور اصلي و ژنوتيپ هاي گندم به عنوان فاكتور فرعي آزمايش در نظر گرفته شدند، اما طرح پايه در گلخانه طرح كاملاً تصادفي و در مزرعه طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي هر دو با سه تكرار بود. نتايج حاصل از تجزيه همبستگي كانونيك نشان داد كه همبستگي معني‌داري در هر دو سطح بدون تنش و تنش خشكي بين جفت متغيرهاي كانونيك حاصل از صفات فيزيولوژيك با صفات ريشه‌اي و فنولوژيك وجود داشت، به‌طوري‌كه در شرايط مزرعه، تابع كانونيك اول براي صفات فيزيولوژيك (V1) بيش تر متأثر از تعداد روز تا 50 درصد گلدهي و سرعت پر شدن دانه بود، ولي براي صفات فنولوژيك (W1) بيش تر تحت تأثير صفات كاتالاز، پر‌اكسيداز، مالون دي‌آلدهيد، ميزان پراكسيد هيدروژن برگ و محتواي پرولين قرار داشت. در مقابل در شرايط گلخانه، تابع كانونيك اول براي صفات ريشه اي (V1) بيش تر تحت تأثير ميزان پرولين، ميزان H2O2 برگ، MDA، پر‌اكسيداز، كاتالاز، غلظت كلروفيل كل و كلروفيل a قرار گرفت، در حالي كه براي صفات فيزيولوژيك (W1) بيش تر متأثر از صفت وزن خشك ريشه بود. نتايج اين آزمايش نشان داد كه به منظور گزينش ارقام متحمل به خشكي تحت هر دو شرايط بدون تنش و تنش خشكي، افزايش وزن خشك ريشه از طريق افزايش غلظت MDA، ميزان H2O2 برگ، ميزان پرولين، پر‌اكسيداز و كاتالاز و كاهش كلروفيل كل و كلروفيل a تحت شرايط گلخانه و افزايش سرعت پر شدن دانه از طريق افزايش كاتالاز، پر‌اكسيداز و پرولين و كاهش غلظت MDA و H2O2 برگ تحت شرايط مزرعه مي‌توانند به عنوان معيارهاي گزينشي مناسب در نظر گرفته شوند.