بررسي عملكرد و اجزا عملكرد لاين‌هاي هاپلوئيد مضاعف كلزا تحت شرايط تنش خشكي

به‌منظور ارزيابي عملكرد و اجزا عملكرد 99 لاين هاپلوئيد مضاعف كلزا، تحقيقي در دانشگاه كشاورزي و منابع طبيعي رامين خوزستان در دو شرايط رطوبتي (شرايط آبياري عادي، تنش خشكي پس از گلدهي) در قالب طرح آگمنت با سه شاهد (هايولا 401، هايولا 420 و RGS003) در شش تكرار در سال زراعي 1392-1393 اجرا شد. نتايج نشان داد براي صفات تعداد خورجين در بوته، تعداد دانه در خورجين و عملكرد دانه در هر دو محيط بين ژنوتيپ‌هاي مورد بررسي تفاوت معنيداري وجود داشت. تنش خشكي از مرحله گلدهي سبب كاهش عملكرد دانه و اجزاي عملكرد شد. همچنين نتايج اين تحقيق نشان داد كه تنوع زيادي بين لاين‌هاي هاپلوئيد مضاعف كلزا مورد مطالعه از نظر صفات عملكرد و اجزاء عملكرد وجود دارد كه مي‌توان از اين تنوع در جهت بهبود و اصلاح عملكرد دانه كلزا استفاده كرد. با توجه به نتايج رگرسيون گام به گام در شرايط عدم تنش مي‌توان از صفت تعداد خورجين در بوته و در شرايط تنش خشكي از صفت وزن هزار دانه به عنوان معياري جهت انتخاب و بهبود لاين‌هاي برتر استفاده كرد. نتايج تجزيه كلاستر در هر دو شرايط تنش و عدم تنش ژنوتيپ‌هاي مورد مطالعه را در 4 گروه قرار داد. با توجه به شاخص‌هاي حساسيت به تنش (SSI) و تحمل به تنش (STI) لاين‌هاي 53، 87 و 84 داراي مقدار بالاي STI و مقدار پايين SSI بودند بنابراين از اين لاين‌ها در برنامه‌هاي بعدي اصلاح‌نباتات مي‌توان استفاده كرد همچنين لاين‌هاي 85 و 53 در بين لاين‌هاي با عملكرد بالا در شرايط تنش خشكي كمترين كاهش عملكرد را داشتند و به عنوان لاين‌هاي سازگار با عملكرد بالا در شرايط تنش خشكي معرفي مي‌شوند. با توجه به تنوع بالاي بين لاين‌هاي مورد آزمايش پيشنهاد مي‌گردد از اين لاين‌ها در برنامه‌هاي اصلاحي كلزا استفاده گردد.