ارزيابي تأثير پوتريسين و براسينواستروئيد در القاي تحمل به خشكي و تغيير فعاليت‌هاي فيزيولوژيكي در گياه ريحان (.Ocimum basilicum L)

تنش خشكي يكي از فاكتورهاي مهم محيطي در مناطق خشك و نيمه‌خشك دنيا است كه سبب ايجاد يكسري تغييرات فيزيولوژيكي و متابوليكي در گياهان مي شود. تنش خشكي موجب تشكيل گونه هاي اكسيژن فعال در كلروپلاست هاي گياهي و همچنين سبب پراكسيداسيون ليپيدهاي غشايي و تخريب غشاي سلولي مي شود. در اين راستا، آزمايشي با هدف بررسي نقش تنظيم‌كننده هاي رشد، پوتريسين و براسينواستروئيد بر كنترل تنش اكسيداتيو و تغييرات فيزيولوژيكي در تحمل به كمبود آب در گياه ريحان به صورت اسپليت‌پلات فاكتوريل در قالب طرح پايه بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه ايلام در سال زراعي 971396 اجرا شد. تيمارهاي آزمايش شامل تنش خشكي در سه سطح (40، 80 و 120 ميلي متر تبخير از تشتك تبخير كلاس A) به‌عنوان عامل اصلي و محلول پاشي پوتريسين در سه سطح (صفر، 0.5 و 2 ميلي مولار) و محلول پاشي براسينواستروئيد در سه سطح (صفر، 0.5 و 2 ميكرو مولار) به‌صورت فاكتوريل در كرت هاي فرعي اجرا گرديد. بنا بر نتايج به‌دست‌آمده در اين پژوهش، ميزان كلروفيل a و b، فلاونوئيد كل و غلظت CO2 زير روزنه اي به‌ترتيب در تيمار كاربرد توأم محلول پاشي 2 ميلي مولار پوتريسين و 2 ميكرومولار براسينواستروئيد نسبت به تيمار شاهد (عدم محلول پاشي پوتريسين و براسينواستروئيد) در شرايط عدم تنش خشكي 74.06، 64.07، 45.68 و 19.5 درصد، در تنش متوسط 61.4، 33.9، 3.6 و 10.3 درصد و در تنش خشكي شديد 62.1، 68.6، 33.1 و 15.7 درصد افزايش نشان دادند. سرعت فتوسنتز تحت تنش خشكي كاهش يافت اما تيمار غلظت 0.5 ميلي مولار پوتريسين و 2 ميكرومولار براسينواستروئيد نسبت به تيمار شاهد (عدم محلول پاشي پوتريسين و براسينواستروئيد) در تنش خشكي متوسط و شديد سبب افزايش 76.59 و 83.33 درصدي سرعت فتوسنتز شد. تيمار كاربرد محلول پاشي غلظت 2 ميلي مولار پوتريسين و 0.5 ميكرومولار براسينواستروئيد سبب كاهش ميزان نشت يوني تحت همه سطوح تنش خشكي گرديد. ميزان درصد اسانس در تيمار (غلظت 2 ميلي مولار پوتريسين و 0.5 ميكرومولار براسينواستروئيد) در تنش خشكي شديد، تنش خشكي متوسط و عدم تنش خشكي به ترتيب 66.5، 39.5 و 50 درصد نسبت به تيمار شاهد (عدم محلول پاشي پوتريسين و براسينواستروئيد) افزايش يافت. در كل، به نظر مي رسد مصرف غلظت بالاي پوتريسين و براسينو استروئيد (غلظت 2 ميلي مولار پوتريسين و 2 ميكرومولار براسينواستروئيد) در شرايط تنش خشكي مي تواند شاخص هاي فيزيولوژيك گياه ريحان را بهبود بخشد.