بررسي اثر بيوچار و همزيستي ميكوريز در كاهش اثرات تنش آبي در ذرت (.Zea mays L)

ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮرﺳﻲ اﺛﺮات ﺑﻴﻮﭼﺎر و ﻗﺎرچ ﻣﻴﻜﻮرﻳﺰا ﺑﺮ ﻛﺎﻫﺶ ﺗﻨﺶ آﺑﻲ در ﮔﻴﺎه ذرت، آزﻣﺎﻳﺸﻲ ﺑﻪﺻﻮرت ﻛﺮتﻫﺎي دو ﺑﺎر ﺧﺮدﺷﺪه در ﻗﺎﻟﺐ ﺑﻠﻮكﻫﺎي ﻛﺎﻣﻞ ﺗﺼﺎدﻓﻲ و ﺑﺎ ﺳﻪ ﺗﻜﺮار در ﺳﺎل زراﻋﻲ 94ـ 95 در ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻛﺸﺎورزي اﺳﺘﺎن ﻣﺮﻛﺰي اﺟﺮا ﺷﺪ. ﻓﺎﻛﺘﻮر اﺻﻠﻲ ﺷﺎﻣﻞ و ﺳﻄﺢ آﺑﻴﺎري ﺗﻨﺶ و آﺑﻴﺎري ﻧﺮﻣﺎل(، ﻓﺎﻛﺘﻮر ﻓﺮﻋﻲ ﺷﺎﻣﻞ ﭼﻬﺎر ﺳﻄﺢ ﻣﻴﺰان اﺳﺘﻔﺎده از ﺑﻴﻮﭼﺎر ﺻﻔﺮ ﺷﺎﻫﺪ(، 7، 14 و 21 ﺗﻦ در ﻫﻜﺘﺎر( و ﻓﺎﻛﺘﻮر ﻓﺮﻋﻲ ﻓﺮﻋﻲ ﺷﺎﻣﻞ دو ﺳﻄﺢ ﻗﺎرچ ﻣﻴﻜﻮرﻳﺰا ﺑﺪون ﻗﺎرچ و ﻛﺎرﺑﺮد ﻗﺎرچ ﻣﻴﻜﻮرﻳﺰا( ﺑﻮد. ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻧﺸﺎن داد ﺗﻨﺶ آب روي ﺻﻔﺎت ﺗﻌﺪاد داﻧﻪ در ردﻳﻒ، وزن ﻫﺰار داﻧﻪ و ﻣﺤﺘﻮاي ﻛﻠﺮوﻓﻴﻞ a اﺛﺮ ﻣﻌﻨﻲداري داﺷﺖ و ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺗﻨﺶ اﻳﻦ ﺻﻔﺎت ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﻓﺘﻨﺪ. ﻛﺎرﺑﺮد ﺑﻴﻮﭼﺎر روي ﺻﻔﺎت وزن ﻫﺰار داﻧﻪ و ﻣﺤﺘﻮاي ﻛﻠﺮوﻓﻴﻞ a و b اﺛﺮ ﻣﻌﻨﻲداري ﻧﺪاﺷﺖ اﻣﺎ ﺑﺮ ﺳﺎﻳﺮ ﺻﻔﺎت اﺛﺮ ﻣﻌﻨﻲدار داﺷﺖ و در ﺳﻄﺢ ﻛﺎرﺑﺮد 14 ﺗﻦ در ﻫﻜﺘﺎر ﺑﻴﻮﭼﺎر ﻣﻮﺟﺐ اﻓﺰاﻳﺶ 1/31 ﺗﻦ در ﻫﻜﺘﺎر ﻋﻤﻠﻜﺮد داﻧﻪ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺷﺎﻫﺪ ﺷﺪ. ﻛﺎرﺑﺮد ﻗﺎرچ ﻣﻴﻜﻮرﻳﺰا اﺛﺮ ﻣﻌﻨﻲداري ﺑﺮ ﺻﻔﺎت ﺗﻌﺪاد داﻧﻪ در ردﻳﻒ، وزن ﻫﺰار داﻧﻪ، ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻧﻬﺎﻳﻲ داﻧﻪ و ﺷﺎﺧﺺ ﺑﺮداﺷﺖ داﺷﺖ و ﻣﻮﺟﺐ اﻓﺰاﻳﺶ 3/8، 3/9، 7 و 11/8 درﺻﺪي آنﻫﺎ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺷﺪ. اﺛﺮات ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ دوﮔﺎﻧﻪ ﺗﻨﺶ و ﺑﻴﻮﭼﺎر ﺗﻨﻬﺎ روي ﺻﻔﺎت ﺗﻌﺪاد داﻧﻪ در ﺑﻼل و وزن ﻫﺰار داﻧﻪ ﻣﻌﻨﻲدار ﺑﻮد و در ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻨﺶ و ﻛﺎرﺑﺮد ﺳﻄﺢ 7 ﺗﻦ در ﻫﻜﺘﺎر ﺑﻴﻮﭼﺎر ﻣﻮﺟﺐ اﻓﺰاﻳﺶ 10/8 درﺻﺪي وزن ﻫﺰار داﻧﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺷﺎﻫﺪ ﺷﺪ. ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ اﺛﺮات ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ دوﮔﺎﻧﻪ ﺗﻨﺶ و ﻗﺎرچ ﺑﺮ ﺻﻔﺎت ﺗﻌﺪاد داﻧﻪ در ردﻳﻒ، ﺗﻌﺪاد داﻧﻪ در ﺑﻼل، ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻧﻬﺎﻳﻲ داﻧﻪ و ﺷﺎﺧﺺ ﺑﺮداﺷﺖ اﺛﺮ ﻣﻌﻨﻲدار داﺷﺘﻪ اﺳﺖ و اﺛﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺑﻴﻮﭼﺎر و ﻗﺎرچ ﺗﻨﻬﺎ روي ﺻﻔﺖ ﺗﻌﺪاد ردﻳﻒ در ﺑﻼل اﺛﺮ ﻣﻌﻨﻲدار داﺷﺖ؛ و در آﺧﺮ اﺛﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺳﻪﮔﺎﻧﻪ ﺗﻨﺶ، ﺑﻴﻮﭼﺎر و ﻗﺎرچ روي ﺻﻔﺎت ﺗﻌﺪاد داﻧﻪ در ﺑﻼل، وزن ﻫﺰار داﻧﻪ و ﻋﻤﻠﻜﺮد داﻧﻪ اﺛﺮ ﻣﻌﻨﻲدار داﺷﺖ. درﻧﻬﺎﻳﺖ ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدﻳﺪ ﻛﺎرﺑﺮد ﺳﻄﺢ 14 ﺗﻦ در ﻫﻜﺘﺎر ﺑﻴﻮﭼﺎر ﺑﻴﺶﺗﺮﻳﻦ ﺗﺄﺛﻴﺮ را ﺑﺮ اﻛﺜﺮ ﺻﻔﺎت ﻣﻮرد آزﻣﺎﻳﺶ ﺗﻌﺪاد ردﻳﻒ در ﺑﻼل، ﺗﻌﺪاد داﻧﻪ در ردﻳﻒ، ﺗﻌﺪاد داﻧﻪ در ﺑﻼل، ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻧﻬﺎﻳﻲ داﻧﻪ و ﺷﺎﺧﺺ ﺑﺮداﺷﺖ( داﺷﺘﻪ اﺳﺖ. در ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻮرد، در ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻨﺶ، ﺑﻴﺶﺗﺮﻳﻦ ﻣﻘﺪار ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻧﻬﺎﻳﻲ داﻧﻪ ﺑﺎ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ 13/87 ﺗﻦ در ﻫﻜﺘﺎر ﺑﺎ ﻛﺎرﺑﺮد ﺳﻄﺢ 14 ﺗﻦ در ﻫﻜﺘﺎر ﺑﻴﻮﭼﺎر و ﻋﺪم ﻛﺎرﺑﺮد ﻗﺎرچ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻴﺰان اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﻲداري ﺑﺎﺣﺎﻟﺖ آﺑﻴﺎري ﻧﺮﻣﺎل ﻧﺪاﺷﺖ.