تأثير نانو ذرات دي‌اكسيد تيتانيوم بر برخي ويژگي‌هاي مورفولوژيكي نخود (.Cicer arietinum L) تحت شرايط تنش خشكي

خشكي از مهم‌ترين تنش‌هاي محيطي است كه رشد و عملكرد گياهان را تحت تأثير قرار مي‌دهد. استفاده از نانو ذرات مي‌تواند به‌عنوان راه‌كاري در تعديل اثرات تنش خشكي مؤثر واقع شود. در همين راستا، تأثير محلول‌پاشي نانو ذرات دي‌اكسيد تيتانيوم در شرايط تنش خشكي روي نخود به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي با سه تكرار در شرايط گلخانه در دانشگاه فردوسي مشهد در سال 1396 مورد بررسي قرار گرفت. سطوح مختلف تنش خشكي شامل ۴۰، ۶۰ و ۹۰ (به عنوان شاهد) درصد ظرفيت زراعي و محلول‌پاشي نانو ذرات دي‌اكسيد تيتانيوم در پنج سطح صفر، ۵، 10، 20 و ۴۰ ميلي‌گرم در ليتر بود. افزايش غلظت نانوذره دي‌اكسيد تيتانيوم تا ۲۰ ميلي‌گرم در ليتر در هر سه سطح تنش خشكي، موجب افزايش شاخص كلروفيل، هدايت روزنه‌اي، تعداد برگ، سطح برگ، وزن خشك برگ، وزن خشك ساقه، وزن خشك كل اندام هوايي، مجموع طول ريشه، متوسط قطر ريشه، سطح ريشه و حجم ريشه نخود شد و با افزايش بيشتر غلظت نانو ذرات اين ويژگي‌ها روند كاهشي نشان دادند. در سطوح تنش خشكي مصرف نانو ذرات دي‌اكسيد تيتانيوم سبب افزايش مقدار پتانسيل اسمزي برگ در مقايسه با 90 درصد ظرفيت زراعي شد. در سه سطح 40، 60 و 90 درصد ظرفيت زراعي با افزايش غلظت نانو ذرات دي‌اكسيد تيتانيوم از تيمار شاهد به 20 ميلي‌گرم در ليتر به ترتيب 46، 27 و 68 درصد وزن خشك كل اندام هوايي و 23، 49 و 54 درصد وزن خشك ريشه افزايش يافت. به‌طوركلي نتايج نشان داد كه در شرايط تنش خشكي، كاربرد نانو ذرات دي‌اكسيد تيتانيوم با غلظت ۲۰ ميلي‌گرم در ليتر مي‌تواند اثرات منفي ناشي از تنش خشكي در گياه نخود به صورت چشمگيري كاهش دهد.