پاسخ رشدي و فيزيولوژيك گياه دارويي استويا (Stevia rebaudiana Bertoni) به همزيستي قارچ‌هاي اندوفيت و محلول‌پاشي پلي‌آمين اسپرميدين در شرايط شور

به‌منظور بررسي اثر همزيستي قارچ‏هاي اندوفيت و محلول ‏پاشي پلي‌آمين اسپرميدين بر شاخص‌هاي رشدي و فيزيولوژيك گياه دارويي استويا در شرايط تنش شوري، آزمايش گلخانه‏ اي به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي با سه تكرار انجام شد. فاكتورهاي آزمايشي شامل تنش شوري (صفر، 6 و 12 دسي‌زيمنس بر متر)، تيمار همزيستي قارچي [عدم تلقيح (شاهد)، تلقيح Piriformospora indica (Pi)، تلقيح Trichoderma virens (Trich) و تلقيح هم‌زمان دو قارچ (Pi+Trich)] و محلول‌پاشي اسپرميدين (صفر، 0.75 و 1.5 ميلي‌مولار) بود. نشاهاي استويا پس از تلقيح با تيمارهاي قارچي تا اواخر مرحله رويشي با آب معمولي و سپس به مدت دو هفته با تيمارهاي آب شور كه حاوي مخلوط آب درياي خزر و آب مقطر بود، آبياري شدند. محلول‌پاشي اسپرميدين يك هفته قبل از اعمال تنش شوري انجام شد. نتايج نشان داد در شرايط شور، همزيستي قارچي به‌ويژه Pi+Trich وزن خشك ساقه (64-40 درصد) و برگ (50-44 درصد)، محتواي نسبي آب برگ (305 درصد) و پرولين (6440 درصد) را افزايش و نشت الكتروليت را (2011 درصد) كاهش داد. محلول‌پاشي 0.75 ميلي‌مولار اسپرميدين نيز وزن خشك برگ و ارتفاع بوته را افزايش داد. از طرفي، همزيستي قارچي به‌ويژه Pi+Trich و محلول‌پاشي اسپرميدين 0.75 ميلي‌مولار منجر به افزايش محتواي نسبي آب برگ گرديد. همچنين، محلول‌پاشي اسپرميدين در هر دو غلظت 0.75 و 1.5 ميلي‏مولار باعث افزايش و بكارگيري قارچ‌هاي اندوفيت به‌خصوص Pi+Trich منجر به كاهش محتواي قند به ميزان 17 درصد شد. در سطوح شوري و تيمارهاي قارچي، محلول‌پاشي اسپرميدين به‌ويژه در غلظت 0.75 ميلي‌مولار افزايش قطر ساقه (35-10 درصد) و سطح برگ (46-35 درصد) را به دنبال داشت. در مجموع، كاربرد قارچ‌هاي اندوفيت و محلول‌پاشي اسپرميدين موجب بهبود تحمل گياه به تنش شوري گرديد.