پژوهشي در ضرب اهنگ كتيبه‌هاي سفالينه‌هاي نيشابور تا سده 6 ه.ق.

موسيقي، به‌عنوان يك هنر شنيداري، حاصل قرارگيري و تكرار نت‌ها در بُعد زمان، و خوش‌نويسي به‌عنوان يك هنر ديداري، حاصل قرارگيري و تكرار عناصر بصري در بُعد مكان است. پيدا كردن حلقه اتصال و يا برابرنهي دو اثر از اين دو هنر، موضوعي غامض به‌شمار مي‌رود. نمونه‌هاي متعدد الهام گرفتن از آثار ديداري و خلق اثري شنيداري وجود دارد؛ اما جاي يك روال منطقي براي اين موضوع خالي است. هدف پژوهش، رسيدن به روشي براي كشف ضرب‌آهنگ در آثار هنري ديداري و تبديل آن به آثار شنيداري آهنگين بوده است. براي بررسي اين موضوع، كتيبه‌هاي سفالينه‌هاي نيشابور در سده‌هاي 1 تا 6 هجري، به‌سبب دارا بودن سبك مشخص و ويژگي‌هاي شاخص هنري، به‌عنوان جامعه آماري اصلي براي مطالعه انتخاب شده و مورد بررسي قرار گرفته‌اند. پرسش اصلي پژوهش اين بوده است كه: چگونه مي‌توان براي يك اثر ديداري، برابرنهاد شنيداري خلق نمود؟ اين پژوهش، به شيوه تطبيقي انجام شده و هدف كاربردي آن، بررسي و معرفي روشي تخصصي براي استخراج ضرب‌آهنگ نقوش از آثار نوشتاري و تبديل آن‌ها به قطعات آهنگين بوده است. نتايج بررسي‌ها نشان مي‌دهد نقوش خوش‌نويسي به‌كار رفته در تزيين سفالينه‌هاي نيشابور داراي ضرب‌آهنگي هستند كه از طريق روش‌هاي كدگذاري و نت‌نويسي به‌كار رفته در اين مقاله مي‌توانند به اصوات قابل شنيدن تبديل شوند. با تكيه بر دستاوردهاي اين پژوهش مي‌توان روش به‌كار رفته را با تغييرات متناسب با موضوع، به ساير هنرهاي تجسمي نيز تعميم داده و به خلق قطعات آهنگين برابرنهاد براي آثار ديداري پرداخت.