طراحي الگوي امنيت غذايي خانواده‌هاي روستايي استان ايلام: كاربرد نظريه زمينه‌اي

در تحقيق حاضر، با استفاده از رهيافت نظري داده‌بنياد، مؤلفه‌هاي امنيت غذايي پايدار خانواده‌هاي روستايي استان ايلام در قالب رويكردي استقرايي شناسايي و تحليل شد. روش پژوهش، از نظر هدف، كاربردي و از لحاظ شيوه گردآوري داده‌ها آميخته اكتشافي بود. مشاركت‌كنندگان تحقيق متشكل از خبرگان آشنا به مباحث امنيت غذايي (شامل كارشناسان تغذيه، بهداشت، ترويج وآموزش كشاورزي، و غذا و دارو و همچنين، كشاورزان نمونه استان و كارشناسان سازمان جهاد كشاورزي) در سال 1397 بودند كه از آن ميان، هجده نفر بر اساس معيار اشباع نظري و با استفاده ازرويكرد نمونه‌گيري هدفمند و روش نمونه‌گيري گلوله‌برفي انتخاب شدند. تجزيه‌وتحليل داده‌ها در سه مرحله كدگذاري باز، محوري و انتخابي صورت گرفت. يافته‌ها نشان داد كه مدل احصاشده از شش مقوله اصلي، شانزده زيرمقوله و 62 گويه (مفهوم) تشكيل شده، كه عبارت‌اند از: شرايط علي (خطرات تهديدكننده سلامت، تهديدات محيط زيست)، شرايط زمينه‌اي (الگوي غذايي خانوار و شرايط اجتماعي فرهنگي) ، مقوله محوري (وجود غذاي كافي، دسترسي به غذا، ثبات در جذب غذا، برقراري سلامت غذايي)، راهبردها (عرضه مواد غذايي سالم با رعايت الگوي مناسب مصرف، مديريت مخاطرات و خطرپذيري، سرمايه‌گذاري فني زراعي، افزايش خدمات آموزشي و حمايتي)، شرايط ميانجي (حمايت‌هاي رفاهي و اقتصادي، حمايت‌هاي مديريتي و برنامه‌ريزي، حمايت‌هاي آموزشي و بهداشتي) و پيامدها (توقف افول و ارتقاي سطح سلامت و تغذيه مصرف‌كنندگان روستايي). همچنين، با بهره‌گيري از نتايج كدگذاري‌ها و تحليل با رويكرد كيفي در كل نظريه، طراحي مدل صورت گرفت؛ و در نهايت، مدل مفهومي و اجزاي مدل با مؤلفه‌ها و شاخص‌هاي مربوط ارائه شدند.