چالشها و موانع تربيت ديني نسل چهارم انقلاب در گام دوم و راهكارهاي رسانه‌اي رويارويي با آنها با تأكيد بر بيانات رهبري

The Obstacles to Religious Education of Fourth Generation of the Islamic Revolution in Iran and Media Solutions to Confront them with Emphasis on the Supreme Leader's Statements

اهميت تربيت ديني نوجوانان به عنوان نسل چهارم انقلاب اسلامي، تا حدي است كه مقام معظم رهبري بخشهايي قابل توجه از بيانيه راهبردي «گام دوم انقلاب» را به معنويت و اخلاق اين قشر از جامعه به عنوان آينده‌سازان اين مرز و بوم اختصاص داده اند. با توجه به نقش انكارناپذير رسانه‌ها در شكل‌دهي باورها و ارزشهاي مخاطبان در عصر ارتباطات، صدا و سيما به منزلۀ رسانه ملي، بايد به نيازهاي ديني و مذهبي مخاطبان، به­‌ويژه نوجوانان و جوانان و موانع موجود در تربيت ديني آنان اشراف داشته باشد. هدف پژوهش حاضر، شناسايي مهم‌ترين موانع و چالشهاي تربيت ديني نوجوانان با تأكيد بر بيانات مقام معظم رهبري و ارائه راهكارهاي رسانه‌اي در اين زمينه است. اين پژوهش كيفي با بهره‌­گيري از روش نظريه زمينه‌اي، نمونه‌گيري نظري هدفمند و مصاحبه با جمعي از كارشناسان صورت گرفته است. پس از استخراج و كدگذاري داده‌ها، مفاهيم و مقولات كليدي در چند مرحله استخراج و پردازش شده است. با توجه به يافته‌هاي پژوهش، مشكلات مربوط به ضعف باورهاي ديني و ارتباطات اعضاي خانواده، مسائل خاص دوران نوجواني، مسائل مربوط به مدارس، گروه همسالان و جامعه، مسائل رسانه‌اي، ناهماهنگي اصول تربيتي در خانه و مدرسه، فقر مالي و فرهنگي خانواده‌ها، انواع اعتياد و انواع آسيبهاي فردي و اجتماعي در خانواده، مهم‌ترين موانع تربيت ديني نوجوانان هستند. نتايج پژوهش نشان داد كه رسانه‌ها مي‌توانند با انتقال غير مستقيم و تأثيرگذار پيامهاي تربيتي و ارائه الگوهاي مناسب براي افزايش ارتباطات درون‌خانوادگي (به ويژه والدين و فرزندان) و تقويت باورهاي ديني مخاطبان، گام بردارند.

The religious education of Iranian teenagers as the fourth generation of the Islamic Revolution is so vital that the Supreme Leader dedicated significant parts of the strategic statement on "The Second Phase of Islamic Revolution" to this section of the society as those who build the future. Considering the undeniable role of the media in forming beliefs and values of the audience in the communication age, IRIB as the national media has to be aware of the audience’s religious needs (especially teenagers') and challenges of their religious education. The present research aimed at studying the obstacles to religious education of teenagers with an emphasis on the Supreme Leader's statements and presenting media solutions to confront them. This is a qualitative research based on the grounded theory method using interviews with experts who were chosen by theoretical purposive sampling. The interviews were transcribed and the key concepts and categories were identified. According to the findings, the main challenges of the religious education of teenagers are: weak religious beliefs in families and weak family interrelations, certain age-related issues, issues related to schools, peer groups and society, media issues and challenges, inconsistencies among families and schools in religious issues, the financial and cultural poverty in families, different kinds of addiction and individual and social harms in families. The results revealed that media can apply indirect methods to convey effective educative messages and provide appropriate behavioral patterns aiming at enhancing families' interrelations (especially between parents and children) and reinforcing religious beliefs among the audience.