بهينه‌سازي تأثيرمقدار بنه مادري و كمپوست زباله شهري بر عملكرد گل و بنه زعفران با استفاده از مدلسازي سطح-پاسخ در سال اول

مدل سطحپاسخ (RSM) مجموعه اي از تكنيك هاي آماري مورد استفاده براي بهينه سازي نهاده هاي توليد مي باشد. اين آزمايش با هدف بررسي تأثير سطوح كمپوست زباله شهري و بنه بر شاخص هاي عملكرد گل زعفران با استفاده ازمدلسازي سطحپاسخ در مزرعه پژوهشي دانشكده كشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد در سال زراعي 97-1396 اجرا شد. تيمارها شامل كمپوست زباله شهري با سه سطح ( 0، 10 و 20 تن در هكتار) و وزن بنه مادري با سه سطح (5، 10 و 15 تن در هكتار) بودند، كه با توجه به سطوح بالا و پايين هريك از فاكتورها توسط نرم افزار Minitab. V.17 تعيين شدند. وزن خشك كلاله، وزن خشك خامه، وزن تر گل، تعداد گل،تعداد بنه، وزن خشك بنه و تعداد جوانه در هر بنه به عنوان متغيرهاي وابسته مورد اندازه گيري قرار گرفتند و تغييرات اين متغيرها با استفاده از مدل رگرسيوني ارزيابي شد. به منظور ارزيابي كيفيت و بسندگي مدل از آزمون عدم برازش و آناليز واريانس استفاده شد. معادله چند جمله اي درجه دوم كامل  براي تعيين معني داري مدل و اجزاي مدل و ضريب تبيين (R2)  براي ارزيابي كيفيت مدل برازش شده مورد استفاده قرار گرفت. نتايج نشان داد كه اثر جزء خطي  بين كمپوست زباله شهري و مقدار بنه بر تمام صفات مورد مطالعه به جز وزن تر گل، وزن خشك بنه 40 گرم و تعداد جوانه در بنه هاي موجود در گروه هاي وزنيِ 40 و 8-4 گرم معني دار بود. اثر درجه دو متغير مستقل كمپوست زباله شهري و مقدار بنه در صفات تعداد گل، وزن ترگل، وزن خشك كلاله، وزن خشك خامه، تعداد بنه در گروه هاي وزنيِ 40، 8-4 و 8 گرم، وزن خشك بنه 8-4 و 8 گرم و تعداد جوانه در گروه وزنيِ 8 گرم معني دار بود. هم چنين برهمكنش معني داري بين كمپوست زباله شهري و مقدار بنه در متغيرهاي  تعداد گل، وزن تر گل، وزن خشك كلاله، وزن خشك خامه، تعداد بنه در گروه هاي وزنيِ 8-4  و 8 گرم، وزن خشك بنه در گروه هاي 8-4  و 8 گرم و تعداد جوانه در گروه وزنيِ 8 گرم مشاهده شد. آزمون عدم برازش در مورد هيچ كدام از صفات معني دار نشدكه اين امر نشان دهنده برازش مطلوب مدل رگرسيون درجه دوكامل بود. بيش ترين تعداد گل، وزن تر گل،  عملكرد كلاله خشك و هم چنين وزن خشك خامه مربوط به تيمار 5  تن بنه در هكتار+20 تن در هكتار كمپوست زباله شهري بدست آمد. مقدار بهينه وزن بنه، مقدار كمپوست زباله شهري و درجه مطلوبيت براي صفات مرتبط با گل به ترتيب 5 تن در هكتار، 20 تن در هكتار و 0.92 =dو براي صفات مرتبط با بنه،  12 تن در هكتار و 20 تن در هكتار و0.95 =dمحاسبه گرديد. براساس نتايج حاصله، كمپوست زباله شهري و وزن بنه مادري بر اكثر صفات مربوط به بنه اثر مثبت گذاشتند.