تحليل رقابت پذيري بنگاه هاي صادركننده زعفران ايران در بازارهاي جهاني

تجارب چندساله اخير ايران نشان مي دهد كه تكيه اقتصاد به درآمد حاصل از فروش نفت خام، بي ثباتي درآمد صادراتي را به دنبال دارد. به منظور كاهش وابستگي اقتصاد ايران به صادرات نفت خام، جهت گيري سياست هاي صادراتي بايد به سود صدور كالاهاي غيرنفتي از جمله صادرات محصولات كشاورزي تغيير يابد. زعفران يكي از اقلام مهم صادراتي ايران است كه در سال هاي اخير علي رغم افزايش سطح زيركشت و توليد ، ميزان صادرات آن رشد چشمگيري نداشته است. نتايج پژوهش هاي مختلف در ايران نشان مي دهد يكي از دلايل مهم عدم موفقيت شركت هاي ايراني در بازار جهاني صادراتي گياهان دارويي، كاهش قدرت رقابت پذيري در اين بازارها در سال هاي اخير است. از اين رو اين مطالعه بر آن است تا به بررسي عامل هاي مؤثر بر رقابت پذيري شركت هاي صادركننده زعفران ايران در بازارهاي جهاني بپردازد. اندازه گيري رقابت پذيري با استفاده از شاخص مزيت نسبي آشكار شده متقارن و تحليل عوامل اثر گذار بر آن با استفاده از الگوي رقابتي الماس پورتر و مدل رگرسيوني پانل لاجيت كسري مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. آمار و اطلاعات لازم از  طريق جمع آوري پرسشنامه از 35 شركت صادركننده زعفران براي سالهاي 1395 -1390 به دست آمد. نتايج نشان داد عوامل شش گانه الگوي الماس پورتر شامل شرايط تقاضا، شرايط عوامل، صنايع پشتيبان، استراتژي بنگاه، دولت و اتفاقات و حوادث غير قابل پيش بيني، بر وضعيت رقابتي شركت هاي مورد مطالعه اثرگذار مي باشند. بر اين اساس رعايت استاندادهاي صادراتي به لحاظ كمي و كيفي، جلوگيري از نوسانات قيمتي زعفران، كاهش نوسانات نرخ ارز متناسب با سياست هاي دولت، كاهش نوسانات توليدي به دليل تغييرات اقليمي با ارائه راهكارهاي فني و توجه كافي شركت هابه استراتژي هاي بازاريابي در كوتاه مدت و بلند مدت به عنوان پيشنهاد جهت بهبود وضعيت رقابتي شركت هاي مورد مطالعه مطرح مي شود.