اثر سطوح مختلف كيتوزان بر مقادير و بيان ژن هاي كروسين و سافرانال در محيط كشت مايع زعفران (Crocus sativus L.)

زعفران (Crocus sativus) گياه بسيار مهم دارويي و اقتصادي بومي ايران است كه با طعم، عطر و رنگ خاص علاوه بر مصارف غذايي داراي خواص دارويي فراواني است. هدف از اين مطالعه بررسي تأثير استفاده از كيتوزان به عنوان اليسيتور بر افزايش مقادير كروسين و سافرانال و تغييرات بيان ژن‌هاي دخيل در تنظيم رونويسي به عنوان دو تركيب دارويي مهم اين گياه در كشت سوسپانسيوني زعفران مي‌باشد. براي اين منظور به كشت پيازهاي زعفران در محيط كشت MS2/1 و در محيط سوسپانسيون سلولي و در شرايط رشدي نسبت به اعمال تيمار 100 و150ميلي گرم در ليتر كيتوزان و نمونه شاهد بدون اعمال تيمار اقدام گرديد و در دو زمان 24 و 72 ساعت پس از اعمال تيمار و همچنين نمونه شاهد نسبت به جمع آوري نمونه در 3 تكرار اقدام شد. اندازه‌گيري متابوليت‌هاي ثانويه با HPLC و بررسي بيان ژن‌ها باReal time PCR انجام شد. نتايج نشان داد پس از استفاده از 100 و 150 ميلي گرم در ليتر كيتوزان و پس از 24 و 72 ساعت دو ژن CsLYC و CsGT2 به طور چشمگيري افزايش بيان نشان دادند همچنين نتايج نشان داد مقادير سافرانال و كروسين بر اثر استفاده از كيتوزان دردو زمان برداشت اختلاف معني داري دارند به طوري كه 150 ميلي گرم بر ليتر در زمان برداشت 72 ساعت پس از اعمال تيمار داراي بيشترين مقدار كروسين و سافرانال است. استفاده از كيتوزان به عنوان يك عامل محرك زيستي در رشد گياهان دارويي و اقتصادي زعفران باعث افزايش مقادير تركيبات ارزشمند كروسين و سافرانال در كشت سوسپانسيون سلولي اين گياه بوده است.