كليدواژه :
ماهيت ايمان , فعل اخلاقي , ساحت احساسي , ساحت ارادي , ملاصدرا
چكيده فارسي :
ايمان حقيقتي است كه افزون بر شناخت، احساس و اراده انسان را نيز دربرميگيرد و بهمين دليل انديشمندان با تأكيد بر يكي از اين ساحتها، ديدگاههاي متفاوت شناخت‌گروانه، احساس‌گروانه و اراده‌گروانه ارائه نموده‌اند. نحوة پيوند ايمان با عمل نيز از مسائل كهن در باب ايمان است كه معركه‌يي از آراء گوناگون را در پي داشته است. در اين نوشتار با روش توصيفي ـ تحليلي، برداشت ملاصدرا در اين موضوع تبيين و تحليل ميگردد. غالباً ديدگاه ملاصدرا در باب ماهيت ايمان را يگانه‌انگاري ايمان و شناخت معرفي ميكنند اما از ديدگاه وي ايمان معرفتي قلبي است كه افزون بر شناخت، احساس و ارادة آدمي را نيز دربرميگيرد. تأكيد ملاصدرا بر نقش عشق مؤمنانه در ساحت احساس و نيز اخلاص ايماني در ساحت اراده، موجب گرديده تا بتوان تبيين قابل قبولي از نحوة پيوند ايمان و عمل در چارچوب انديشة وي، ارائه نمود. بدينسان، ايمان از طريق گسترة خود در ساحت احساس و اراده (عشق و اخلاص)، به عمل اخلاقي منجر ميشود و متقابلاً از همين دريچه‌ها، از آن تأثير ميپذيرد. بنابرين با وساطتِ ساحت احساس و اراده، ميان معرفت و فعل اخلاقي رابطه‌يي دو سويه برقرار ميشود؛ از سويي ايمان انجام فعل اخلاقي را تضمين ميكند و از سوي ديگر، انجام فعل اخلاقي باعث تقويت ايمان ميشود.
چكيده لاتين :
Faith is a truth which, in addition to cognition, embraces human feelings and will. That is why thinkers have provided different cognitive, affective, and voluntarist views of faith, each emphasizing one of these realms. The quality of the unity of faith with act has a long history and has provoked several different views. Following a descriptive-analytic method, the author has tried to explain and analyze Mullā Ṣadrā’s standpoint in this regard in this paper. His view of the nature of faith has often been introduced based on the identity of faith and cognition. However, he believes that faith is a kind knowledge within the heart which, in addition to cognition, entails human feelings and will. His emphasis upon the role of devotional love in the realm of affections and that of faith-related sincerity in the realm of free will has resulted in presenting an acceptable explanation of the quality of the unity of faith and act within his philosophical framework. In this way, through its spread in the realms of feeling and will (love and devotion), faith leads to moral act and is also influenced by such acts in its own turn. Therefore, a mutual relationship is established between knowledge and moral act through the mediation of feelings and will. In other words, faith guarantees the performance of moral acts, which, in turn, reinforce one’s faith.
